مهم ترين استدلال هاى اهل سنّت بر امامت ابوبكر

مهم ترين استدلال هاى اهل سنّت بر امامت ابوبكر
اكنون مهم ترين دليل هايى را كه اهل سنّت بر امامت ابوبكر ارائه كرده اند بررسى مى كنيم. متن شرح مواقف اين گونه است:
مقصد چهارم: در مورد امام به حق بعد از رسول اللّه صلى اللّه عليه وآله(1) است. امامت طبق اعتقاد ما مخصوص ابوبكر است ولى به اعتقاد شيعه امام به حق پس از پيامبر صلى اللّه عليه وآله على است.
ما در اين موضوع دو راه ارائه مى نماييم:
1 ـ راه تعيين امام سخن صريح پيامبر است.
2 ـ راه تعيين امام اجماع مردم است.
اما درباره امامت بعد از پيامبر سخنى از خدا و رسولش ديده نشده است(2) و اما اجماع نيز بر غير ابوبكر ـ كه امّت اتفاق كرده اند ـ نداريم.
فقط بر حقانيّت امامت سه نفر اجماع تحقّق مى يابد: ابوبكر، على و عباس(3). سپس آن دو نفر ]على و عباس[ به جهت اين كه مخالفتى با ابوبكر نكردند; پس اگر ابوبكر بر حق نبود به طور حتم آن ها با او منازعه مى كردند.
بنا بر اين دليل امامت ابوبكر از طريق اجماع، كامل و تمام مى شود(4).
در اين استدلال اعتراف شد كه كلام صريحى از پيامبر صلى اللّه عليه وآله در مورد امامت ابوبكر يافت نشده است. از اين رو نخستين دليل بر امامت ابوبكر، همان اجماع و نبودن سخن صريح از رسول خدا صلى اللّه عليه وآله است.
نويسنده شرح مقاصد در بحث سوم در راه هاى ثبوت امامت مى گويد:
راه تعيين امام يا سخن صريح است، يا اختيار امّت(5). امّا سخن صريح در حق ابوبكر موجود نيست، ولى او با اتّفاق و اجماع مردم به امامت نصب شده است(6).
پس آشكار شد كه درباره امامت ابوبكر كلام صريحى از پيامبر صلى اللّه عليه وآله نرسيده و تنها دليل بر امامت او همان اجماع و اتفاق امّت است.
راه سومى كه اهل سنّت در اين زمينه مطرح مى كنند راه افضليّت است. لذا همان گونه كه ما از افضليّت بحث مى كنيم آن ها نيز بحث مى كنند، ولى در اين مورد آن ها اختلاف نظر دارند، بعضى افضليّت را براى دارنده مَسند امامت شرط مى دانند و بعضى هم منكر آن هستند.
بنا بر اين كسى كه اعتبار افضليّت را در امام انكار مى كند، اصرارى بر افضل و برتر بودن ابوبكر ندارد، مثل فضل بن روزبهان; ولى كسى كه افضليّت را در امام معتبر مى داند ناگزير است كه بر افضليّت و برتر بودن ابوبكر اصرار ورزد، چرا كه چنين كسى به امامت ابوبكر معتقد است.
از كسانى كه افضليّت را در امام معتبر مى داند ابن تيميّه است و به خاطر همين مطلب اصرار دارد كه ابوبكر از همه اصحاب برتر است و آن چه را كه اماميّه بر افضليّت و برترى على عليه السلام استدلال كرده اند تكذيب مى كند.

(1) على رغم اين كه در منابع اهل سنّت درود و صلوات پس از نام مبارك پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله به صورت ناقص (ابتر) آمده است، ما طبق فرمايش حضرتش، درود و صلوات را به صورت كامل آورده ايم.
(2) نويسنده شرح مواقف در اين فراز اعتراف مى كند كه هيچ روايتى درباره امامت ابوبكر وجود ندارد; گرچه ادّعا مى كنند كه براى امامت على عليه السلام نيز هيچ روايتى وجود ندارد.
(3) منظور اين است كه اين شبهه بين اين سه نفر منحصر مى شود.
(4) شرح المواقف: 8 / 354.
(5) جالب توجّه اين كه نويسنده كتاب مواقف مى گويد: اجماع، و شارح كتاب مقاصد مى گويد اختيار. و معناى اين دو واژه متفاوت است كه در جاى خود توضيح داده خواهد شد.
(6) شرح المقاصد: 5 / 255.