زندگی نامه فقیه وارسته و محقق فرزانه حضرت آیت الله حاج سید علی حسینی میلانی مدظله العالی

آیت الله حاج السید علی الحسینی میلانی در نوجوانی

علامه بزرگوار حضرت آیت الله حاج سید علی حسینی میلانی در ماه مبارک رمضان سال ۱۳۶۷ هجری قمری مطابق با سال ۱۳۲۷ شمسی در نجف اشرف در میان خانواده‌ای علمی، اصیل و ریشه‌دار و معروف به علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود.

• از تبار پاکان

پدر بزرگوارش آیت الله حاج سید نورالدین میلانی فرزند ارشد آیت الله العظمی میلانی می‌باشد که در ۱۴ شوال ۱۳۳۶ قمری در نجف اشرف متولد گردید. دروس علوم الهی را در نزد مشاهیر و بزرگان فرزانه و نامدار عتبات عالیات همانند آقا سید زین العابدین کاشانی، حاج آقا حسن طباطبایی قمی، شیخ محمدعلی اردبیلی، شیخ علی محمد بروجردی، والد بزرگوارش و آقا سید ابوالقاسم خویی تکمیل و مبانی علمی خویش را استوار نمودند. آقا سید نورالدین امام جماعت حرم سیدالشهداء (علیه السلام) بودند و اهتمام جدی و ویژه به مسایل اجتماعی و رسیدگی به احتیاجات مردم داشتند و به همین علت در میان اهالی کربلای معلی دارای محبوبیت فوق العاده‌ای بودند. آن جناب اقداماتی اساسی در مسائل مهم داشته اند از قبیل استقلال کشمیر، که مکرراً به سازمان ملل مخابره کرده و با چهار زبان بر علیه اسرائیل ایراد نطق نموده که نظر محافل سیاسی و همگانی را به خود معطوف گردانید. وی با مسافرت به کشورهای مختلف اسلامی خدمات مؤثری را به مردم آن کشورها انجام داده‌اند. تأسیس کتابخانه‌ای عمومی به نام سیدالشهداء در کربلای حسینی از مهم‌ترین آثار ماندگار آن بزرگوار می‌باشد. سید نورالدین در سال ۱۳۹۳ قمری از سوی حاکمان حزب بعث عراق به همراه سایر علما و ایرانیان اخراج گردید و بعد از ورود به ایران در شهر ری ساکن گردید.
آیت الله حاج سيد نورالدین حسینی میلانی در سال ۱۴۲۵ قمری دارفانی را وداع گفت و پیکر پاکش در سرزمین مقدس قم و در قبرستان شیخان به خاک سپرده شد.
مادر ارجمند آیت الله سید علی حسینی میلانی نیز دختر حجت الاسلام والمسلمین سید حسین رضوی تبریزی نجفی (متوفای ۱۳۵۷ قمری) فرزند آیت الله العظمی مجاهد بزرگ سیدعلی رضوی تبریزی، بانویی پرهیزگار و متهجد و در جهات اخلاقی صاحب امتیازاتی بودند که در سال ۱۳۷۵ قمری در نجف اشرف دار فانی را وداع و در صحن مطهر علوی مدفون گردید.

آية الله السيد محمدهادي الحسيني الميلاني ـ آية الله السيد نور الدين الحسيني الميلاني (رحمهما الله)
آية الله السيد محمدهادي الحسيني الميلاني ـ آية الله السيد نور الدين الحسيني الميلاني (رحمهما الله)

• جد بزرگوار

آيت الله العظمی سید محمدهادی میلانی (ره) جد بزرگوار آیت الله حاج سیدعلی حسینی میلانی از مراجع عالیقدر تقلید جهان شیعه می‌باشد که شرح زندگی و خدمات علمی، فرهنگی و سیاسی وی در گلشن ابرار آمده است.

علامه سید علی حسینی میلانی اجداد و تبار با فضیلت خویش را اینگونه معرفی نموده است:

خاندان ما میلانی منتسب به شهرک میلان در نزدیکی‌های تبریز است. در حدود ۲۵۰ سال پیش مردم آن منطقه دیدند که در آن دیار سیدی از اولاد پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) وجود ندارد. بخاطر اینکه آن منطقه به وجود سادات صاحب برکت شود، این موضوع را با علمای تبریز در میان نهادند و نتیجه این شد که حجاج در موسم حج از رئیس سادات مدینه تقاضا نمایند تا سیدی را به همراه آنها با خودشان بیاورند. دو نفر از سادات مدینه به نامهای سیدعلی اکبر و سید حسین که با هم برادر بودند به تقاضای مردم و علما جواب مثبت دادند و به همراه آنان آمدند و در این منطقه ساکن شدند که سید علی اکبر جدّ ماست. سید علی اکبر نوادگانی دارد به نام سید احمد که جهت تحصیلات علوم دینی ساکن نجف اشرف گردید و از شاگردان صاحب جواهر بود، فرزند وی سید جعفر که از فضلاء حوزه علمیه نجف اشرف بود مفتخر به دامادی آیت الله العظمی شیخ محمدحسن مامقانی عالم و مرجع بزرگ عصر خود گردید که جدم آیت الله العظمی سید محمدهادی حسینی میلانی داماد فرزند آن بزرگوار و داماد دایی خود آیت الله العظمی شیخ عبدالله مامقانی می‌باشد. اما بنده از طرف مادری نیز منتسب به خاندان علم و تقوا و فضیلت هستم. مادرم که بانویی پرهیزگار، اهل عبادت، متهجد و از لحاظ اخلاقی ممتاز بودند دخت علامه سید حسین رضوی تبریزی نجفی است که در سال ۱۳۷۵ قمری در نجف درگذشت و در صحن مطهر علوی مدفون گردید. سید حسین فرزند برومند آیت الله العظمی آقا سید علی رضوی تبریزی ملقب به داماد است چرا که وی نیز داماد آیت الله العظمی شیخ محمدحسن مامقانی است. مادر این بانو، دختر علامه شیخ حسن شربیانی فرزند عالم بزرگ آیت الله العظمی فاضل شربیانی است که از بزرگان شیعه امامیه عصر در نجف اشرف بود.
مادر پدر بزرگوارم نیز دختر گرامی مرحوم آيت الله شیخ عبدالله مامقانی فرزند عالم بزرگوار آیت الله العظمی شیخ محمدحسن مامقانی(ره) ‌است و لذا انتساب بنده از دو طرف پدر و مادر به آیت الله العظمی حاج شیخ محمدحسن مامقانی می‌باشد.

• تحصیل و اساتید

علامه بزرگوار حضرت آیت الله حاج سید علی حسینی میلانی دوران رشد و بالندگی خود را در حوزه علمیه کربلا و سپس حوزه علمیه نجف اشرف پشت سر نهاد، ایشان هنوز ده بهار از عمرش نگذشته بود که به همراه خانواده‌اش نجف اشرف را ترک و به کربلای معلی مهاجرت کردند و در جوار مرقد جدش حضرت سید الشهداء (علیه السلام) ‌رحل اقامت افکنده و تحصیلات خود را در این شهر آغاز نموده و از محضر عالمان و دانشمندان فرزانه حوزه علمیه کربلا کسب فیض و دانش کردند که معظم له درباره علت هجرت و مراحل تحصیلی و اساتید بزرگوارش این چنین توضیح داده‌اند: «من شاید کمتر از ده سال داشتم که جدم آیت الله العظمی سید محمدهادی میلانی با دعوت آیت الله العظمی حاج آقا حسین طباطبایی قمی (رحمه الله علیهما) به کربلا منتقل شدند. مرحوم حاج آقا حسین قمی رهبر قیام مسجد گوهرشاد بود که بعد از آن قضیه، توسط رضاخان از ایران تبعید شدند. ایشان وقتی که در کربلا ساکن شدند در جهت احیای حوزه مقدسه کربلا، از عده‌ای از علمای نجف دعوت به عمل آوردند که مرحوم جدم از جمله آنها بود. به دنبال هجرت جدّمان، همه خانواده به کربلا منتقل شدیم وقتی به کربلا آمدیم من تحصیلاتم را در این شهر شروع کردم و اساتید بزرگوارم غالباً از شاگردان جدّم می‌باشند.
ادبیات و منطق را در نزد آیت الله سید مرتضی طباطبایی حائری و آقازاده ایشان حجت الاسلام والمسلمین سید محمد طباطبایی حائری خواندم، مرحوم آقا سید محمد نیز عالمی محبوب و مردم‌دار بود که بخاطر دسیسه‌ای که دشمنان برای او درست کردند ۲۰ سال از عمرش در زندان‌های صدام سپری گردید و اندکی بعد از آزاد شدن رحلت کرد. وی در «مدرسه بقعه» تدریس می‌کردند. این مدرسه بخاطر آنکه مدفن آیت الله آقا سید محمد مجاهد (متوفای ۱۲۴۲ قمری) در آنجا قرار دارد به مدرسه بقعه معروف شده است. اما معالم و معانی و بیان را در نزد حجت الاسلام والمسلمین آقا شیخ عبدالحسین بیضائی که از شاگردان جدم بود فراگرفتم و نیز لمعه را در نزد حجت الاسلام والمسلمین آقا سید محسن جلالی کشمیری در همان مدرسه خواندم، ‌بخشی از رسائل و مکاسب را در نزد حجت الاسلام والمسلمین آقا شیخ محمد صدقی مازندرانی خواندم. مرحوم صدقی مازندرانی دارای ولایت فوق العاده‌ای بود که بعدها به قم آمد و در حوزه قم ساکن و مشغول تدریس گردید و نیز در همین شهر فوت کرد و در قبرستان نو به خاک سپرده شد. سپس برای ادامه تحصیل به نجف اشرف منتقل شده و بخش دیگر رسائل و مکاسب را در نزد آیت الله آقا شیخ مجتبی لنکرانی فرا گرفتم که ایشان هم به ایران آمد و در اصفهان ساکن گردید و در صحن مطهر حضرت معصومه (سلام الله علیها) مدفون هستند، و بعد به خواست جدم به مشهد مقدس رفتم و کفایه را در نزد آیت الله آقای عندلیب سبزواری که از شاگردان جدم بود فراگرفتم.
حضرت آیت الله حاج سید علی حسینی میلانی درباره چگونگی مهاجرت خود، به ایران و تحصیل در مشهد مقدس و قم را این گونه بیان کرده است: جدم مرحوم آیت الله العظمی میلانی(ره) که در سال ۱۳۷۳ قمری جهت زیارت امام رضا (علیه السلام) به ایران آمدند، با اصرار فراوان علماء در مشهد مقدس ماندگار شدند. به پدرم نامه‌ای نوشتند و از ایشان خواستند که فلانی (بنده) را به مشهد بفرستید تا هم درس بخواند و هم در کارها به من کمک نماید و لذا بنده در حدود سال ۱۳۵۰ شمسی به مشهد مقدس آمدم و به مدت سه سال و نیم از محضر جدم بهره‌مند شدم تا اینکه ایشان مریض شد و درس تعطیل گردید. بعد از رحلت ایشان در ماه رجب سال ۱۳۹۴ هجرى قمرى (۱۳۵۳ شمسی)، جهت ادامه تحصیل به قم آمدم.

• اساتید نامدار

آیت الله حاج سیدعلی حسینی میلانی جهت تکمیل تحصیلات عالیه و افاده و افاضه اندوخته‌های علمی و معنوی رهسپار دیار کریمه اهل بیت حضرت معصومه(سلام الله علیها) گردید و زانوی علم و ادب در مکتب علمی اساتید نامدار بر زمین زده و از خرمن دانش بیکران آنان خوشه‌های فراوانی چیدند. اسامی اساتید نامدار وی عبارتند از آیات عظام:

۱. آیت الله العظمی حاج سید محمدرضا موسوی گلپایگانی (متوفای ۱۴۱۴ قمری) در فقه:
حضرت آیت الله میلانی در درس فقه این استاد بزرگوار حاضر شد و مطالب درس او را به زبان عربی نوشت که چندین مجلد آن طبق دستور استادش به چاپ رسید که در این باره وی چنین گفته است:
وقتی در درس آیت الله العظمی گلپایگانی رفتم ایشان کتاب حج را درس می‌گفتند، بعد کتاب بیع را شروع کردند و من مطالب درس ایشان را در همان جلسه به صورت عربی می‌نوشتم. تا اینکه ایشان در جلسه درس اظهار تمایل کردند که دفاتر تقریرات شاگردان را ببینند که من هم جزوه‌ام را خدمت ایشان ارسال کردم. بعد از چندی آقازاده ایشان مرحوم حجت الاسلام حاج آقا مهدی به من گفتند که آقا با شما کار دارند؟ آن موقع من طلبه جوانی بودم، گفتم ولی من با آقا کار ندارم؟ مجدداً اصرار کرد و گفت: جزوه شما مورد پسند آقا واقع شده و می‌خواهند در این رابطه با شما حرف بزنند. قبول کردم و به منزل ایشان رفتم و معلوم شد دفاتر زیادی را به ایشان داده‌اند که همه را مطالعه کرده‌اند. تا من را دید از اسم من سؤال کرد خودم را معرفی کردم بسیار خوشحال شد و اظهار گلایه کرد که چرا زودتر خودم را معرفی نکردم؛ خلاصه ایشان فرمود: این جزوه شما بسیار خوب است و دلم می‌خواهد ادامه بدهی و هر هفته آن را بیاری تا من ببینم آن وقت ایشان به عنوان تشویق به بنده جایزه خوبی دادند. من هم مرتب مطالب ایشان را می‌نوشتم و خدمت ایشان می‌دادم که جلد اول کتاب بیع با دستور ایشان چاپ شد. تا اینکه انقلاب شروع شد و درس ها به مدت یک سال تعطیل شد. بعد از انقلاب ایشان فرمودند چون انقلاب شد و مملکت الان نیاز به قاضی دارد ما درس قضا و شهادت را شروع می‌کنیم که من هم مطالب این درس را نوشتم و بعد از دستور ایشان و تقريظشان بر آن، در ۳ جلد به چاپ رسید.

۲. آیت الله میرزا کاظم تبریزی (متوفای ۱۴۱۶ قمری) در فقه
وی درباره این استاد ارجمندش می‌گوید: حضرت آیت الله العظمی میرزا کاظم تبریزی فقیه و اصولی بزرگی بود و انصافاً در حکمت و فلسفه متبحر بود.

۳. آیت الله العظمی حاج شیخ حسین وحید خراسانی(دام ظله) در فقه و اصول
آیت الله میلانی از شاگردان برجسته آیت الله العظمی وحید خراسانی در فقه و اصول به شمار می‌آیند و به امر و دستور استادش درس خارج فقه و اصول را در حوزه علمیه قم آغاز کرده‌اند و مبنای تدریس خود را در خارج درس اصول، مطالب اصولی استادش قرار داده است و کتاب تحقیق الاصول که از مؤلفات او است مشتمل بر مطالب درس استادش می‌باشد و ۶ جلد از آن را به چاپ رسانده و منتشر ساخته است.

۴. آیت الله العظمی حاج سید محمد روحانی (متوفای ۱۴۱۸ قمری) در اصول

۵. آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری یزدی (متوفای ۱۴۰۶ قمری) در فقه

آیت الله میلانی در طی دوران تحصیل همواره مورد احترام و عنایت بزرگان و اساتید نامدارش بوده‌اند و خصوصاً به دو تن از اساتید بزرگوارش آیات عظام گلپایگانی و وحید خراسانی مبذول داشته و ملازمت و تقریرات درسی آن دو استاد گرانمایه را به رشته تحریر درآورده‌اند.

نوشته حاج السید محمدرضا الموسوی گلبایکانی در معرفی وی در مقدمه یکی از کتاب هایش
نوشته حاج السید محمدرضا الموسوی گلبایکانی در معرفی وی در مقدمه یکی از کتاب هایش
متن آنچه شیخ ایشان آیت الله شیخ آقا بزرگ تهرانی نوشته است
متن آنچه شیخ ایشان آیت الله شیخ آقا بزرگ تهرانی نوشته است

• تدریس خارج فقه و اصول

حضرت آیت الله میلانی همانند سیره همه بزرگان حوزه‌های علمیه همزمان با تحصیل و کسب علم و دانش نیز به تدریس علوم اسلامی اشتغال ورزیده و هر کتابی را که فرا می‌گرفت کتاب قبل را تدریس می‌کردند و هم اینک کرسی تدریس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم دارند و ده‌ها نفر از طلاب و فضلا در مکتب علمی ایشان شرکت و از دانش بیکران ایشان بهره‌مند می‌گردند. روش و مبنای تدریس ایشان به همان سبک و شیوه‌ای است که جدش از آن استفاده می‌کردند. یعنی ابتدا ایشان متن و عبارت کتاب فقه یا اصول را می‌خوانند و آن‌گاه آیات و روایات مربوط به هر موضوع را با دسته‌بندی جالبی مطرح و سپس با ذکر اقوال و بحث و بررسی و نقد آن نتیجه‌گیری می‌نمایند. آیت الله میلانی علاوه بر تدریس دروس رسمی خارج فقه و اصول، به تدریس دروس اعتقادات پرداخته و از آنجایی که معظم له در این فن مهارت ویژه‌ای دارند همواره مشتاقان فراوانی داشته است و هم اینک وی یکی از اساتید مبرّز و برجسته دوره تخصصی اعتقادات در حوزه علمیه قم به شمار می‌آیند و موفق به تربیت و پرورش ده‌ها متخصص در مکتب علمی خویش شده‌اند.

• خدمات علمی، فرهنگی، اجتماعی

۱. تأسیس مؤسسه‌ی مرکز الرساله در قم
آیت الله میلانی درباره علت تأسیس این مرکز دینی می‌گوید: «مردم مسلمان عراق به ویژه شیعیان در زمان حکومت ظالمانه صدام از انجام همه کارهای فرهنگی محروم بودند. ما در جهت راستای بیداری و آگاهی شیعیان خصوصاً جوانان اقدام به تأسیس مؤسسه‌ای کردیم که در این مرکز جزوات ارزشمندی به زبان عربی چاپ و به عراق ارسال می‌گردد. بعد از سقوط رژیم صدام، این جزوات جای خود را در میان مردم خصوصاً جوانان مسلمان و مشتاق باز کرده است و موفق شدیم تاکنون بیش از ۷۰ جزوه را تدوین و چاپ و به عراق ارسال نماییم».
بودجه این مؤسسه را دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی تأمین نموده و ریاست علمی آن را آیت الله میلانی برعهده داشته و با همکاری جمعی از فضلا به حیات فرهنگی علمی خویش تداوم می‌بخشد.

۲. تأسیس مرکز پژوهش های اعتقادی (مرکز الأبحاث العقائدیه)
این مرکز فرهنگی با همکاری جمعی از شاگردان ایشان اداره می‌شود، فعالیت‌های خوبی را در جهت پاسخگویی و دفع شبهات اسلامی و به زبان عربی انجام داده است.

۳. تأسیس بنیاد فرهنگی امامت
کمبود متخصصان امامت پژوه در حوزه‌های علمیه و هجمه‌های روز افزون از سوی مخالفان ولایت، ضرورت تأسیس نهادی مستقل و تخصصی در حوزه امامت را بیش از پیش نمودار می‌ساخت تا ضمن پر نمودن خلاءهای موجود پاسخگوی نیازهای علمی و آموزشی در داخل و خارج از کشور باشد. گام‌های نخست در این مسیر پس از حمایت مراجع عظام با راه‌اندازی درس خارج امامت در سال ۱۳۸۳ توسط حضرت آیت الله میلانی رقم خورد و سپس واحد احیای آثار امامت زیر نظر ایشان آغاز به کار نمود. پس از آن بود که با افتتاح مرکز آموزش‌های تخصصی امامت اهل بیت(علیهم السلام) و گزینش طلاب مستعد و انگیزه‌مند، آموزش دروس امامت در حوزه شکلی نظام‌مند یافت ضرورت توسعه تحقیقات با موضوع امامت و نیز احیای فرهنگ ولایت اهل بیت(علیهم السلام) در بین نخبگان و توده‌های مردم سبب شد که ایده تأسیس مؤسسه‌ای جامع در این عرصه مدنظر قرار گیرد. خوشبختانه با تأیید نهادها و مسئولان محترم جمهوری اسلامی که گسترش و تقویت مذهب جعفری را سرلوحه کار خویش دارند بنیاد فرهنگی امامت تأسیس گردید و به صورت رسمی کار خود را از سال ۱۳۸۷ آغاز کرد. فعالیت‌های گسترده این بنیاد در چند بخش اصلی بدین شرح است:

الف) معاونت آموزشی و مرکز تخصصی امامت اهل بیت علیهم السلام:

با توجه به لزوم تعمیق باور مسأله عظیم الشأن امامت در جامعه از طریق تبیین معارف اهل بیت علیهم السلام و نیز مقابله و مواجهه با شبهات مطرح شده، حدود 100 نفر از طلاب حوزه علمیه قم که پس از مصاحبه علمی پذیرفته شده بودند، در تابستان 1386 در مدرسه امامت تحت اشراف آیت الله میلانی زیدعزه مشغول به تحصیل شده و دروسی چون مبانی و ادله و تاریخ امامت را اخذ نمودند.
در ادامه با استقبال حوزه و زحمات فراوان مدیران و اساتید این مدرسه، پس از تصویب کلیات و عناوین دروس؛ در سال 1390  مرکز تخصصی امامت اهل بیت علیهم السلام به عنوان یکی از مراکز تخصصی سطح 3 حوزه علمیه قم قرار گرفت که طلاب پس از گذراندن 6 ترم تحصیلی و تدوین پایان نامه، موفق به اخذ مدرک سطح 3 (کارشناسی ارشد) حوزه می شوند.
پس از برگزاری موفق دوره اول و استقبال چشم گیر طلاب، دوره دوم این مرکز ، کار خود را در سال 1390 شروع نمود.
با عنایت خداوند متعال و مدد امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف این استقبال هر سال افزون­تر گشته و بحمدالله در امسال(1402) سیزدهمین دوره در سطح 3 و اولین دوره در سطح 2 مشغول تحصیل می باشند.
رئوس فعالیت ­های مرکز تخصصی امامت در سه محور: آموزش، پژوهش و فرهنگی به شرح ذیل می­باشد.

  • آموزش :

1/1. اهم عناوین درسی

امامت : فلسفه و جایگاه بحث امامت – مبانی امامت (تعریف امام و طرق تعیین امام و …) – ادله امامت امیرالمؤمنین علیه السلام (آیات، روایات، عقل) – نقد ادله خلافت خلفاء – ادله امامت سائر ائمه علیهم السلام – شئون و مناصب امام – خصائص امام – سیره ائمه علیهم السلام – مهدویت – وظائف امت – نقد وهابیت و بهائیت – معرفی و نقد کتب و رجال اهل سنت – بررسی شبهات امامت و …
تاریخ: تاریخ تحلیلی امامت در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله– در زمان ائمه اطهار علیهم السلام– تاریخ تشیع و …
کلام: تاریخ و کلیات علم کلام – فرق و مذاهب کلامی – روش شناسی مباحث کلامی – شرح تجرید الاعتقاد – منابع معرفتی فریقین – مسائل جدید کلامی و …

2/1. اهم کتب یا جزوات تدوین شده

  • اصول العامه من مسائل الامامه
  • ادله امامت اميرالمؤمنين علیه السلام من الکتاب المبین
  • شئون و مناصب امام
  • ادله امامت اميرالمؤمنين علیه السلام(عقل و نقل)
  • وظائف امت در برابر امام علیه السلام
  • ادله امامت سائر ائمه علیهم السلام
  • منابع معرفتی فریقین
  • خصائص و ويژگي­هاي امام علیه السلام
  • تاریخ علم کلام
  • بررسی تطبیقی منابع رجالی
  • مأخذ شناسی امامت
  • تاریخ تشیع
  • توحيد از منظر روايات
  • نقد ادله خلافت علماء
  • مسائل جدید کلامی
  • نقد بهائیت
  • منطق مغالطات
  • پژوهش :

1/2. امور پایان نامه ­ها:

2/2. کارگاه­ ها و نشست ­های علمی و مهارت افزایی:

3/2. طراحی برنامه­ های آموزشی و پژوهشی:

  • فرهنگی:

1/3. برگزاری نمایشگاه های عرضه آثار آیت الله میلانی و آثار منتشره توسط بنیاد امامت برای امامت پژوهان و مرتبطین با مرکز
2/3. برنامه­های علمی-فرهنگی در دانشگاه های قم و تهران قم
3/3. برگزاری اردوهای یکروزه تفریحی، علمی، تربیتی
4/3. برگزاری سه گردهمایی همسران امامت پژوهان به منظور آشنایی ایشان با مباحث امامت
5/3. برگزاری اردوی زیارتی علمی یک هفته­ای مشهد مقدس ویژه ممتازین دوره­های آموزشی قم و شهرستانها

ب) معاونت پژوهش بنیاد فرهنگی امامت:

معاونت پژوهش بنیاد فرهنگی امامت در تداوم مأموریت خود که همانا نشر فرهنگ و باورهای امامتی اهل بیت عصمت و طهارتعلیهم السلام و دفاع از حریم امامت و ولایت ایشان می­باشد؛ از ابتدا در این مرکز تأسیس گردید تا از این طریق بستری جهت رشد و توانمندی طلاب دانش آموخته خود و سایر علاقمندان به مباحث امامت فراهم آورد.
این معاونت تاکنون علی رغم مشکلات بسیار تلاش نموده با توسعه کمی و کیفی فعالیت­های خود، گام مؤثری در تربیت طلاب پژوهش­گر و تولید محتواهای علمی تخصصی بردارد.
معاونت پژوهش که از تیرماه 1401 با مدیریت جدید فعالیت خود را آغاز نمود برنامه های خود را تحت عناوین ذیل پیش گرفته است:

  • شورای پژوهش:

از بدو تأسیس معاونت پژوهش، همواره شورایی عالی منتخب از پژوهشگران برگزیده ومسئولین واحدهای زیر مجموعه معاونت، سیاست گذاری­های کلان، تأسیس واحدهای تابعه و تأیید نهایی تولیدات این معاونت را به عهده داشته است.
این شورا تحت نظر حضرت آیت الله میلانیمدظله العالی و با حضور معاون محترم پژوهش، مدیر پژوهش در زمان بندی مشخص، برگزار می ­شود.

  • واحد احیاء تراث امامت

در این بخش آثار بزرگان شیعه در عرصه امامت با جدیدترین معیارهای تحقیق و تصحیح تراث مکتوب، تحقیق و منتشر می‌شوند. علماء شیعه از دیرباز با غیرت و حمیّت به دفاع از ارکان مذهب حقّه شیعه و حریم امامت اهل بیت علیهم السلام پرداخته‌اند. و از آنجا که سرآمد این اندیشمندان، علماء لکهنو هستند که آثار علمی متعدّدی در این موضوع نگاشته‌اند، بنیاد فرهنگی امامت کلان پروژه «سلسله احیاء تراث علماء لکهنو» را شروع کرده است.
تا این لحظه امور مربوط به  11 جلد از این کتب تمام شده و از آن‌ها رونمایی گردیده است که عبارتند از:
1) کتاب شریف عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار علیهم السلام  – آیات (2 جلد)
2) کتاب شریف عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار علیهم السلام  – حدیث ثقلین
3) کتاب شریف عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار علیهم السلام  – حدیث علی مع الحق
4) کتاب شریف عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار علیهم السلام  – حدیث غدیر
5) کتاب شریف عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار علیهم السلام  – حدیث نور (3 جلد)
6) کتاب العضب البتار
7) کتاب ذوالفقار
8) کتاب رساله غیبت

  • گروه نقد و بررسی

جمعی از محقّقین حوزه امامت در این معاونت به پژوهش‌های امامتی مشغول هستند، برخی از آثار این گروه در سایت معاونت پژوهش منتشر می‌شود.
تلاش این گروه تألیف کتب و مقالات طبق منهج و روش علامه بزرگ مرحوم میر حامد حسین لکهنوی است که به هدف دفاع از حریم امامت اهل بیت علیهم السلام و منکوب کردن و ساکت نمودن مخالفین ایشان صورت می ­پذیرد.
فعالیت ­های این گروه در قالب چند بخش پیگیری می ­شود:

  1. بخش تصحیح اسناد مرویات فضائل امیرالمومنین علیه السلام در مستدرک حاکم نیشابوری
  2. بخش نقد و بررسی ادله خلافت ابوبکر
  3. بخش پرسش و پاسخ و نقد مقالات و پایان نامه های معاصرین
  • دوفصلنامه علمی پژوهشی امامت

دوفصلنامه امامت پژوهی با هدف انتشار یافته‌های نو دانشوران امامت پژوهی منتشر می‌شود.
رویکرد ابتدایی این فصلنامه پذیرش مقلات تخصصی در موضوعات امامت بوده و در یک فصل منتشر می‌شده سپس بعد از گذارندن 16شماره، رتبه‌ی علمی فصلنامه با مجوز «شورای اعطای مجوزها و امتیازهای علمی شورای عالی حوزه‌های علمیه» به رتبه‌ی علمی پژوهشی ارتقا یافته و در دو فصل منتشر می‌شود.
تا کنون 30 شماره از این دوفصلنامه منتشر شده و اکنون نیز از محققان دعوت به عمل می آید تا آثار خود را به سایت امامت پژوهی ارسال نمایند و این مجله علمی آمادگی خود را جهت انتشار مقالات علمی پژوهشی اعلام می‌دارد.
امور مربوط به شماره 31 این دوفصلنامه با استفاده از برنامه ریزی جدید و بهره گیری از داوران متعهد و متخصص به اتمام رسیده و آماده چاپ است. و مراحل تکمیل شماره 32 آن در حال پیگیری است.

  • کارگاههای علمی پژوهشی

از سال 91 لغایت 1401 پنج کارگاه تخصصی بلند مدت توسط معاونت پژوهش برگزار شده است. این کارگاه­ها که صرفا برای دانش آموختگان مرکز تخصصی امامت برکزا شده، تلاش نموده تا سطح علمی طلاب را در موضوعات خاص ارتقاء داده به گونه­ای که شرکت کنندگان توان تألیف علمی و تدریس تخصصی این مباحث را کسب نمایند. این کارگاه ­ها عبارتند از:

  1. کارگاه پژوهشی امامت تبیینی به مدت یکسال و نیم
  2. کارگاه پژوهشی امامت مقارن به مدت یکسال و نیم
  3. کارگاه تخصصی مناظره و پاسخگویی به مدت 9 ماه
  4. کارگاه تخصصی اعتبارسنجی میراث حدیثی شیعه به مدت یکسال
  5. کارگاه پژوهشی نقد جریان انحرافی یمانی به مدت 9 ماه

در طول یکسال اخیر و مدیریت جدید معاونت پژوهش 5 کارگاه تخصصی دیگر پیگیری شد که امامت پژوهان و علاقمندان به مباحث امامت در آن حضور بهم رساندند:

  1. کارگاه آموزش رجال اهل سنت؛ که در بازه سه روزه برگزار گردید.
  2. کارگاه روش تقویم نص؛ که دوره آن تا کنون ادامه دارد.
  3. کارگاه روش شناسی مرحوم علامه صاحب عبقات الانوار در کتاب شریف ایشان؛ که این دوره هم تا کنون ادامه دارد و به اتمام نرسیده است.
  4. کارگاه روش شناسی مرحوم علامه امینی در کتاب شریف الغدیر؛ که این دوره هم در حال اجرا بوده و به اتمام نرسیده است.
  5. کارگاه تخصصی تربیت استاد پاسخگویی به شبهات (کارگاه مذکور در حال برگزاری است)
  • منشورات بنیاد

یکی از اهداف بنیاد فرهنگی امامت انتشار آثار اساتید و امامت‌پژوهان است. انتشارات بنیاد امامت در این راستا مشغول به فعالیت است. از جمله این آثار که تا کنون به انتشار رسیده است:

  • ترجمه كتاب شريف الغدير در 11 مجلد
  • السکینة في صحة حديث السفينة
  • السكينة في صحة حديث المدينة
  • نقد انديشه ي سلفي گري همبستگي قرآن و عترت
  • ازدياد علم امام از ديدگاه کتاب و سنت
  • علم امام
  • علم امام در باور شيعيان نخستين
  • علم امام و شئون امامت
  • حديث غضب پژوهشي در اعتبار و دلالت اخبار غضب فاطمه(علیهاالسلام)برخلفا
  • جستاري در بصائر الدرجات
  • نقدانديشه ي سلفي گري ايراني توسل
  • فقه القرآن (2جلدي)
  • آينه خورشيد
  • پسرک و سرکار
  • خطبه فدکيه
  • ولايت تشريع
  • السکينه في صحه حديث السفينه
  • السکينه في صحه حديث المدينه
  • امامت علوي درسيره نبوي
  • بن مايه هاي امامتي درقصه هاي قرآني
  • الگوبرداري از معصومان(علیهم السلام) مفهوم شناسي تاسي و امکان سنجي
  • حديث خلفاي اثناعشر و امامت اهل بيت علیهم السلام
  • لحظه ديدار
  • مسطر نگاهی به حیات علمی علامه میرحامد حسین رحمه الله
  • عمر قصیرم – بریده هایی به قلم علامه میر حامد حسین لکهنوی رحمة الله علیه
  • مکتب در امتداد هدایت

 

  • کتابخانه تخصصی امامت

این کتابخانه با حدود ۷۰۰۰ عنوان کتاب و به صورت قفسه باز در اختیار محققین محترم است. منابع کتابخانه مجازی بنیاد نیز اکنون بیش از ۳۰.۰۰۰ منبع است. این منابع شامل تصویر کتب مطبوع و مخطوط است.

  • واحد رسانه امامت

واحد رسانه یکی دیگر از مجموعه هایی است که تحت نظر معاونت پژوهش مشغول به فعالیت است. از امور در حیطه وظایف این واحد راه اندازی سایت بنیاد فرهنگی امامت و دیگر سایت های زیر مجوعه آن و هم چنین فضاهای مجازی و شبکات اجتماعی بنیاد است.

عمده اهداف این واحد به منصه ظهور رساندن فعالیت های علمی معاونت های مختلف بنیاد و تحت پوشش قرار دادن مناسبات امامتی در قالب های ساخت کلیپ، موشن گرافی، طراحی پوستر و اینفوگرافی است.

ج) معاونت فرهنگی تبلیغی بنیاد فرهنگی امامت:

معاونت فرهنگی – تبلیغی بنیاد فرهنگی امامت با مأموریت ایجاد و بهینه‌سازی زیر ساخت‌های اجرایی طرح‌ها و برنامه‌های فرهنگی و تبلیغی؛ عهده‌دار نظام‌بخشی و ایجاد ظرفیت‌های جدید در زمینه‌های مختلف فرهنگی، تبلیغی و ترویجی در امر تبلیغ و ترویج مکتب تشیع است.

  اهداف:

  • مرجعیت بنیاد امامت در امر ارائه محتوای علمی به مخاطب عمومی
  • معرفی شاخص‌های نظام جامع امامت امیرالمؤمنین علیه‌السلام با رویکرد فرهنگی و هنری
  • خلق آثار هنری و ادبی فاخر با موضوع امامت امیرالمؤمنین علیه‌السلام و واقعه غدیر خم
  • حمایت و هدایت فعالیت‌ها، آثار و استعدادهای خلاق و نوآورانه هنرمندان و فعالان حوزه امامت
  • توجه ویژه به ریز موضوعات گستره مفهومی امامت به‌خصوص فضیلت‌های امیرالمؤمنین علیه‌السلام در غدیر خم و مباهله
  • بهره‌مندی از روش‌های نوین تبلیغ و استفاده از فناوری‌های جدید جهت ایجاد شبکه تولیدکنندگان آثار فرهنگی و هنری امامت

 فعالیت های معاونت:

  • جشنواره فرهنگی و هنری ارادت:

جشنواره فرهنگی و هنری ارادت با توجه ویژه به واقعه سترگ غدیر خم می‌خواهد زمینه‌ای را فراهم نماید تا تراث غدیر در قالب‌های فرهنگی و هنری به عموم محبان امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام تقدیم شود. ازاین‌رو جشنواره فرهنگی و هنری ارادت در گام اول، به بازنمایی فرهنگی، هنری و ادبی کتاب «غدیر آخرین جایگاه اعلام عمومی اثر آیت‌الله سید علی حسینی میلانی» برگزار گردید.
نظر به اهمیت و حساسیت برگزاری چنین جشنواره ای، به‌منظور تمهید مقدمات، ایجاد هماهنگی و اجرای منظم برنامه‌ها در هرچه باشکوه تر برگزاری این دوره از جشنواره فرهنگی و هنری ارادت، ستاد برگزاری جشنواره ارادت با مسئولیت معاون فرهنگی بنیاد امامت و متشکل از دبیران بخش‌های مختلف بر اساس این شیوه‌نامه اجرایی نسبت به برگزاری جشنواره فرهنگی و هنری ارادت اهتمام می‌نمایند.

بخش‌ها و رشته‌های جشنواره فرهنگی و هنری ارادت:

  • بخش ادبی: شعر کلاسیک / شعر نو / داستان / داستانک / قصه / جستار / یادداشت / دل‌نوشته
  • بخش هنرهای تجسمی: شامل رشته‌های: نقاشی/ نگارگری / تصویرسازی / طراحی / پوستر / نشان
  • بخش رسانه: فیلم کوتاه / کلیپ / فتوکلیپ / اینفوگرافی / پویانمایی / پادکست / موشن‌گرافی
  • بخش خوشنویسی: کتابت خطبه غدیر / کتیبه‌نویسی / پرچم/ پنج تن نویسی
  • بخش ویژه: کتاب و کتاب‌خوانی

 

  • عنوان: نشست شاعرانه «مدح امیر»
    برگزاری سلسله جلسات نشست شاعرانه مدح امیر با حضور شاعران و مادحین اهل بیت علیهم السلام (با اولویت شاعران جوان و گمنام) با هدف تشکیل محفلی همیشگی جهت مدیحه سرایی پیرامون شخصیت و فضائل امیرالمؤمنین علیه السلام بصورت ماهانه و با سخنرانی اساتید حوزه امامت و با دبیری و اجرای جناب آقای دکتر حامد حجتی
  • عنوان: گفتگوی آزاد «با من حرف بزن»
    برگزاری جلسات «با من حرف بزن» ویژه جوانان (پسر و دختر) بالای پانزده سال جهت پاسخگویی به سؤالات اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی بصورت پرسش و پاسخ حضوری با حضور کارشناسان حوزه امامت و تربیت دینی.
  • عنوان: دوره تخصصی «فن رثاء»
    برگزاری کلاس های آموزشی فن رثاء با هدف بهبود بخشی و ارتقای تخصصی این فن در بین طلاب حوزه علمیه قم در دو بخش مقدماتی (صداسازی مقدماتی، اصول و فنون اجرای مرثيه و کارگاه عملی) و بخش تکمیلی (فيش نويسی، جايگاه مقتل در فيش مرثيه، صدا سازی تکميلی، اجرای تخصصی مرثيه، آموزش بخشی از نغمات)
  • عنوان: برگزاری جشن های عید قربان تا عید مباهله
    برپایی جشن های ایام الله عید غدیر از عید قربان تا عید مباهله برای کودکان، جوانان و نوجوانان با هدف آشنایی با معارف غدیر و امامت بهمراه بازی، اجرای تئاتر، سخنرانی و مداحی، پذیرایی ویژه و اهدای بسته فرهنگی. با حضور پسران 6 تا 12 ساله و دخترهای 6 تا 17 ساله
  • عنوان: معرفی و ارائه محتوای امامت برای شاعران
    برگزاری سلسله جلسات ارائه محتوای معرفتی و امامتی به شاعرین، ذاکرین، مادحین و نوحه سرایان کشور با هدف حمایت محتوایی از افراد و کانون های نغمه پردازی جهت آماده سازی اشعار و نوحه برای ایام های مناسبتی
  • عنوان: پویش کتابخوانی با موضوع غدیر
    برگزاری پویش کتابخوانی با موضوع غدیر بصورت سالانه در ایام الله عید غدیر که در گام اول کتاب «غدیر آخرین جایگاه اعلام عمومی اثر آیت‌الله سید علی حسینی میلانی» محور این پویش بود.
  • عنوان: دوره تربیت مربی امامت
    برگزاری دوره تربیت مربی امامت و غدیر برای طلاب، معلمین و فرهنگیان با هدف پرورش استاد جهت حضور در مدارس، مراکز آموزشی و فرهنگی، مساجد و هیئات.

۴. تأسیس مرکز حقایق اسلامی

مذهب تشیع در طول تاریخ پربار خود فراز و نشیب های فراوانی را پشت سر گذاشته است. این مذهب و مکتب از ابتدای پیدایش و تاسیس مورد هجمه دشمنان و مخالفین بوده و در این زمان نیز با ارتقای ابزار و شیوه های مختلف رسانه ای و تبلغی دوران سختی را سپری می نماید.
موضوع امامت و جانشینی امیرالمومنین علیه السلام بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از اصلی ترین اعتقادات شیعه بوده و دشمنان مذهب همواره در آن خدشه نموده و سعی بر منحرف نمودن افکار و عقاید و سوق دادن آن به عقاید باطل و جعلی خود دارند.
مرکز حقایق اسلامی با هدف دفاع از مذهب حقه تشیع و مساله امامت و خلافت بلافصل امیرالمومنین علیه السلام بعد از پیغمبر اکرم صلی علیه و آله و سلم تأسیس شده است.
از اين رو مركز حقایق اسلامى با هدف حفظ و نشر آثار حضرت آيت الله حاج سید علی حسینی ميلانى مدظله العالی در شهر مقدس قم شروع بكار كرد.
آثار معظم له پس از چهار دهه تحقیق و پژوهش در زمينه مباحث كلامى، اعتقادى، اصولی و فقهی می باشد که براى اثبات مذهب حقه تشيع و تبيين مبانى اعتقادى و تقويت پايه هاى اصول مذهب، سد محکمی در برابر هجوم فرهنگی دشمنان و مخالفان است. مرکز حقایق اسلامی در راستای ترویج این علوم و ارزش ها به خود می بالد و افتخار می کند که طلایه دار این امر می باشد.
تمامی فعالیت های این مرکز در بخشهای مختلف معطوف و متمرکز در امر اثبات امامت و ولایت امیرالمومین علیه السلام بوده و سعی دارد این حقیقت را به بهترین شکل و به شیوه های گوناگون به ره پویان راه حقیقت معرفی نماید.
همانگونه که مشخص است عنوان مرکز حقایق اسلامی بدین جهت برای این موسسه برگزیده شده تا نشان دهد که اسلام واقعی همان تشیع است و غیر آن چیزی جز باطل و گمراهی نیست.
طرح ها و برنامه هایی که در بخش های مختلف مرکز حقایق ساماندهی شده اند هر کدام با توجه به نیاز مخاطبین در سطوح و اقشار مختلف در نظر گرفته شده و هر یک پاسخگوی بخشی از خلأهای موجود در حوزه عقاید شیعی و بطور خاص مساله امامت میباشد و سعی دارد حقیقت را به همان شکل واقعی خود نمایان سازد و نقاب جعل و تحریف و کذب را از چهره دشمنان مکتب اهل بیت علیهم السلام کنار زده و در حد توان از منحرف نمودن و ایجاد تزلزل در عقاید (به ویژه جوانان) جلوگیری نماید.
امیدواریم با عنایات حضرت ولی عصر ارواحنافداه و نظر کریمانه امیرالمومنین سلام الله علیه بتوانیم قدمی در جهت رضای خداوند متعال برداشته و موجبات خشنودی اهل بیت علیه السلام را فراهم آوریم.

بخش های مختلف مركز حقایق اسلامی:

  • واحد انتشارات
    انتشارات حقایق اسلامی پس از اخذ مجوز در سال ۱۳۸۳ ه ش، با هدف نشر آثار حضرت آيت الله حاج سید علی حسینی ميلانى (مد ظله العالى) و همچنین ترجمه، تحقیق و تدوین تألیفات معظم له، چاپ و توزیع در نمایندگی های فروش، آغاز به فعالیت نمود.
  • واحد ترجمه
     الحمدلله این مرکز توانسته است آثار معظم له را به دوازده زبان دنیا ترجمه نماید :
  • انگلیسی 17 اثر
  • عربی 52 اثر
  • هندی 2 اثر
  • اردو 5 اثر
  • آذری 6 اثر
  • ترکی استانبولی 1 اثر
  • چینی 8 اثر
  • هوسا 2 اثر
  • فرانسه2 اثر
  • مالائی 2 اثر
  • سواحلی 3 اثر
  • بامبازانی 1 اثر
  • واحد رسانه
  • واحد پاسخگویی به شبهات امامتی
  • واحد برگزاری فرهنگی و مسابقات ماهانه ابوتراب
  • واحد واحد جوان و نوجوان
  • دیگر فعالیت های مرکز
  • تربيت مبلغين جهت پاسخگویى شبهات اعتقادى
  • ديدار با علمای اهل سنت جهت پاسخ دادن به سؤالات و اشكالات آنان
  • برگزارى جلسات علمی از قبیل دروس اعتقادی و امامتی
  • برگزارى جلسات و دیدارهای عمومی بنا به درخواست دانشجويان و اساتيد دانشگاه ها و طلاب حوزه هاى علميه

مرکز حقایق اسلامی عهده‌دار پشتیبانی از سایت رسمی حضرت آیت الله سید علی حسینی میلانی مدظله العالی می‌باشد.
این مؤسسه وظیفه حفظ و نشر تمام آثار معظم له، اعم از نوشتاری، شنیداری و دیداری را برعهده دارد.
این مرکز با هدف دفاع از مذهب حقه شیعه إثنی عشریه و مسأله امامت و خلافت بلافصل امیرالمؤمنین علیه‌السلام تحت اشراف دفتر حضرت آیت الله سید علی حسینی میلانی دامت برکاته در فضای مجازی  http://alhaqaeq.org تأسیس شده است.

حضرت آیت الله حسینی میلانی از چهره‌های خدوم، خلاق، خوش قلم، و پرکار علمی حوزه علمیه قم به شمار می‌آیند که تا کنون بیش از صد عنوان از مباحث کلامی، اعتقادی، فقهی و اصولی را به رشته تحریر در آورده و به چاپ مزین شده است.
هم چنین آیت الله میلانی علاوه بر فعالیت‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی، صدها جلسه سخنرانی پیرامون امامت و ولایت ایراد نموده‌اند که مجموع آن به صورت سی دی‌های صوتی و تصویری در اختیار علاقمندان به این مباحث اعتقادی می‌باشد که هم اکنون بیش از ۶۰۰ حلقه سی دی و فیلم به دو زبان فارسی و عربی به صورت کامل آماده و می‌تواند برای پژوهشگران بسیار مفید باشد.
نرم افزار کنزالحقائق (گنجینه حقایق) نیز مجموعه‌ای متشکل از تألیفات حضرت آیت الله میلانی به زبان های فارسی و عربی می باشد که با امکان جستجو در متن کتاب‌ها دسترسی به مطالب را برای کاربران آسان نموده و نسخه سوم آن در شهریور ماه ۱۳۹۳خارج شد. هم چنین حضرت آیت الله میلانی از طریق سایت www.ayatollahalimilani.com و ایمیل [email protected] با دنیای خارج ارتباط دارند و تاکنون موفق به پاسخگویی هزاران سؤال از این طریق گردیده اند.