بررسى ديدگاه ابن روزبهان
ما سخن و ديدگاه ابن روزبهان را از چند جهت بررسى مى نماييم:
يكم. ابن روزبهان مى گويد كه على در خانه رسول خدا صلى اللّه عليه وآله زندگى مى كرد و در آن جا خانه اى نداشت.
چنين سخنى انكار حقيقت ثابتى است كه روايت هاى «باب» (در) بر آن دلالت مى كنند; از اين رو تا كنون كسى چنين ادّعايى نكرده است.
آرى، كسانى از اهل تسنّن هستند كه مسأله خانه داشتن ابوبكر در مجاورت مسجد را رد مى كنند; اما درباره على عليه السلام مسأله عكس است كه در عبارت ابن كثير به اين مطلب تصريح شده است و ما در آينده آن را بيان خواهيم كرد.
دوم. ابن روزبهان مى گويد كه مردم از درِ خانه هايشان كه به مسجد باز مى شد رفت و آمد مى كردند و مزاحم نمازگزاران مى شدند; از اين رو رسول خدا صلى اللّه عليه وآله دستور بستن درها جز درِ خانه على را داد.
نتيجه اين مطلب اين است كه علّت دستور بستن درها مزاحمت براى نمازگزاران بود.
بديهى است براى چنين مطلبى هيچ شاهدى در روايات وجود ندارد; بلكه مفاد روايات در اين باب و ديگر باب ها آن است كه علّتى كه پيامبر دستور داد درهاى مسجد بسته شود، همان پاك كردن مسجد از پليدى ها و دور كردن آن از ناپاكى ها است; از اين رو پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله خود، على عليه السلام و اهل بيتش را از اين امر استثنا كرد; زيرا آنان پاك و پاكيزه هستند و خداوند رجس و پليدى را از آن ها دور كرد و آن ها را به طور قطع پاكيزه ساخت.
سوم. ابن روزبهان حديث «باب علي» و «خوخة ابي بكر» را به گونه اى جمع كرده است كه اين، فضيلت و قربى براى هر دوى آن ها باشد.
روشن است كه مقصود از اين جمع، انكار اختصاص اين فضيلت به امير مؤمنان على عليه السلام است. گرچه اين نوع جمع كردن بين دو حديث، پندارى را كه عده اى از علماى اهل سنّت درباره دلالت اين حديث بر خلافت ابوبكر دارند; دربرنمى گيرد. البته ما اشكال اين جمع را از سخن حلبى بيان خواهيم كرد.