خوابيدن حضرت على به جاى حضرت رسول; «ابتغاء مرضات اللّه» بوده
امير مؤمنان على عليه السلام در شب هجرت در بستر پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله خوابيد، قرآن مجيد در اين باره چنين مى فرمايد:
(وَمِنَ النّاسِ مَنْ يَشْري نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ);1
و برخى از مردم جان خود را به خاطر خشنودى خدا مى فروشد.
اين چه مقامى است كه خداوند متعال به اين قضيّه مباهات مى كند. اين جريان در كتاب هاى اهل تسنّن نيز نقل شده است. آن ها در كتاب هاى تفسيرى در ذيل اين آيه نوشته اند كه ابوسعيد خدرى گويد: پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله در ضمن حديثى فرمود:
وجبرئيل يقول: بخّ بخّ من مثلك يابن أبي طالب! واللّه عزوجل يباهي بك الملائكة;2
جبرئيل گفت: آفرين! آفرين! بر تو اى پسر ابى طالب! چه كسى همچو توست؟ خداوند عزوجلّ به وسيله تو به فرشتگان مباهات مى كند.
طبيعى است كه آن بزرگواران براى رساندن انسان ها به مقام رضاى ربوبى بايستى بيانات، تعليمات و ارشاداتى داشته باشند. آنان بايد آن چه را كه موجب رضاى خداوند متعال است بدانند و آن را بيان كنند و آن چه را كه موجب دورى انسان از خداوند متعال است بدانند و بيان نمايند و انسان را بر حذر دارند.
آرى! فقط ابلاغ صرف نيست، اگر چنين بود عنوان دليل بر آنان اطلاق نمى شد و پيش تر بيان شد كه دليل به معناى راهنما استعمال شده، ولى از آن اخصّ و ادقّ است و صرف راهنما نيست.
در ادبيات مى گوييم: اين لفظ دلالت بر اين معنا مى كند; يعنى بايد لفظ به گونه اى باشد كه براى معنا قالبيّت داشته باشد تا به محض شنيدن لفظ، آن معنا به ذهن انسان بيايد، و اين همان ظهور است كه در اصطلاح گفته مى شود: فلان لفظ در فلان معنا ظاهر است كه بدون شك و شبهه به ذهن مى آيد.
1. سوره بقره (2): آيه 207.
2. ر.ك: الامالى، شيخ صدوق: 469، الدرّ النظيم: 309، سيره حلبيّه: 2 / 192، مجمع الزوائد: 9 / 334، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد: 1 / 221، و 13 / 276، نظم درر السمطين: 90، اسباب النزول: 58، شواهد التنزيل: 1 / 123، زاد المسير: 1 / 286، الدرّ المنثور: 1 / 363، تفسير ثعلبى: 2 / 126، تفسير الكشاف: 5 / 224، اسد الغابه: 4 / 25.