محمّد بن مثنى

محمّد بن مثنى
ابوموسى محمّد بن مثنى بن عبيد از رجال صحاح ستّه است. ابن حجر عسقلانى در تقريب التهذيب مى نويسد:
محمّد بن المثنى بن عبيد العنزي، بفتح النون والزاي، أبو موسى البصري المعروف بالزمن مشهور بكنيته وباسمه ثقة، ثبت… ع;1
محمّد بن مثنى بن عبيد عَنَزى ـ به فتح نون و زاء ـ همان ابوموسى بصرى معروف به زمن است. وى هم به كنيه و هم به اسمش مشهور است. او ثقه و در ثبت احاديث دقيق است… وى از رجال صحاح سته است.
چنان كه پيش از اين نيز اشاره شد، علامت «ع» در تقريب التهذيب درباره رجالى به كار مى رود كه همه صحيح هاى شش گانه اهل تسنن از وى روايت نقل كرده اند.
وى در تهذيب التهذيب نيز مى نويسد:
ع (الستّه) محمّد بن المثنى… قال عبدالله بن أحمد عن ابن معين: ثقة. وقال أبو سعد الهروي: سألت الذهلي عنه، فقال: حجة. وقال صالح بن محمّد: صدوق اللهجة وكان في عقله شىء وكنت أقدّمه على بندار. وقال أبو حاتم: صالح الحديث صدوق. وقال أبو عروبة: ما رأيت بالبصرة أثبت من أبي موسى و يحيى بن حكيم;2
ع (از رجال صحاح سته است) محمّد بن مثنى… عبدالله بن احمد از ابن معين نقل مى كند كه وى ثقه است. ابوسعيد هروى گويد: از ذهلى درباره محمّد بن مثنى پرسيدم كه گفت: سخن وى حجت است. صالح بن محمّد نيز گفت كه وى راست گفتار است; ولى در عقل او نقصى بود و من او را بر (محمّد بن جعفر) بندار مقدم مى داشتم.
ابوحاتم گويد: حديث وى قابل قبول است; زيرا كه وى راست گفتار است. ابوعروبة گويد: در بصره كسى را در ثبت و ضبط احاديث دقيق تر از ابوموسى (محمّد بن مثنى) و يحيى بن حكيم نديدم.
پس ابن حجر علاوه بر توثيق محمّد بن مثنى، وى را از رجال صحاح سته نيز دانسته است.
ابن حبّان نيز نام وى را در كتاب ثقات خود آورده است.3
ذهبى در الكاشف فى معرفة من له رواية فى الكتب الستّة مى نويسد:
محمّد بن المثنى… ثقة ورع مات 252. ع;4
محمّد بن مثنى… ثقة و پرهيزگار است و در سال 252 فوت كرده است. ع (از رجال صحاح سته است).
همو در سير أعلام النبلاء مى نويسد:
أبوموسى «ع» محمّد بن المثنّى…. الامام الحافظ الثبت;5
ابوموسى «ع» محمّد بن مثنى… امام حافظ و در ثبت و ضبط احاديث دقيق است.
روشن شد كه محمّد بن مثنى از نظر عالمان رجالى اهل تسنن ثقه است.

1. تقريب التهذيب: 2 / 129 / ش 6283.
2. تهذيب التهذيب: 9 / 377 ـ 378 / ش 698.
3. الثقات: 9 / 111.
4. الكاشف فى معرفة من له رواية فى الكتب الستة: 2 / 214 / ش 5134.
5. سير أعلام النبلاء: 12 / 123 / ش 42.