بررسى و نقد ديدگاه ابن جوزى

بررسى و نقد ديدگاه ابن جوزى
ابن جوزى در الموضوعات اين حديث را چنين نقل مى كند:
محمّد بن ناصر، از ابوعبدالله محمّد بن ابى نصر حميدى، از ابوعلى حسن ابن عبدالرحمان بيّع، از ابوقاسم عبيدالله بن محمّد سقطى، از عثمان بن احمد دقّاق، از عبدالله بن ثابت، از پدرش، از هذيل بن حبيب، از ابوعبدالله سمرقندى، از محمّد بن كثير كوفى، از اصبغ بن نباته براى ما نقل كرد: حسن و حسين عليهما السلام بيمار شدند… .
آن گاه ابن جوزى پس از نقل اين حديث مى گويد:
«در جعلى بودن اين حديث شك نداريم; گرچه جز اشعارى ضعيف و اقداماتى كه آن سَروران از آن دور و منزّه هستند، دليلى در دسترس نداشته باشيم.
چرا كه يحيى بن معين درباره اصبغ مى گويد: «اصبغ بن نباته هيچ ارزشى ندارد».
هم چنين احمد بن حنبل درباره دو راوى ديگر مى گويد: «ما حديث محمّد بن كثير را آتش زديم، ابوعبدالله سمرقندى نيز قابل اعتماد نيست».1
امّا حافظ ابوعبدالله گنجى اين حديث را با واسطه از حافظ حميدى به همين شكل روايت كرده و مى گويد:
«ابوطالب عبداللطيف بن محمّد قبيطى بغدادى، از ابوالفتح محمّد بن عبدالباقى بن سليمان، از حافظ محمّد بن ابى نصر حميدى، از ابوعلى حسن بن عبدالرحمان معروف به شافعى در مكه، اين حديث را براى ما نقل كرد…».
حافظ گنجى سپس مى گويد:
«حافظ ابوعبدالله حميدى اين حديث را در كتاب فوايد خود، به همين شكل روايت كرده است و ما فقط از اين طريق آن را روايت كرده ايم. حاكم ابوعبدالله نيز در مناقب فاطمه عليها السلام آن را روايت كرده و ابن جرير طبرى آن را در شأن نزول «هل اتى» به صورت طولانى تر از اين، روايت كرده، امّا من هنگام نوشتن اين كتاب، نسخه او را در اختيار نداشتم».2

1 . الموضوعات: 1 / 390 ـ 392.
2 . كفاية الطالب فى مناقب على بن ابى طالب: 345 ـ 348.