4 . لزوم دوستى مطلق (همه جانبه) باعث پاكدامنى و ناآلودگى
هم چنين دستور به مهرورزى ايشان به طور مطلق بر عصمت آنان دلالت دارد و زمانى كه عصمت ثابت شود، امامت و رهبرى ايشان ثابت مى گردد و اين مطلب روشن است.
اما دستور مهرورزى مطلق به ايشان ـ كه بر اطاعت مطلق دلالت دارد ـ دليل بر پاكدامنى و ناآلودگى كامل آنان است.
در اين باره گفتار رازى در تفسير آيه: (أَطيعُوا اللّهَ وَأَطيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي اْلأَمْرِ مِنْكُمْ); «خداى را فرمان بريد و پيامبر و صاحبان امر خويش را فرمان بريد» بس است. متن گفتار فخر رازى اين گونه است:
خداوند بلند مرتبه در اين آيه به پيروى از صاحبان امر به صورت قطعى و حتمى فرمان داده است و هر كس خداوند به صورت قطعى به پيروى او فرمان داده است ناگزير بايد از هر گونه اشتباه و خطايى پاك باشد; زيرا اگر از اشتباه نگهداشته نباشد، در صورت اشتباه و كار ناشايسته، خداوند فرمان به پيروى او داده بود. پس همان فرمان خداوند به انجام اشتباه خواهد بود در حالى كه اشتباه همواره مورد منع و بازداشت مى باشد، پس به اجتماع امر و نهى در يك مطلب و در يك جهت منجر مى شود كه ناممكن است.
پس روشن شد كه خداوند به پيروى از صاحبان امر به صورت قطعى و حتمى فرمان داده است و استوار گشت كه هر كس خداوند به صورت قطعى به پيروى از او فرمان داده است بايد پاك و ناآلوده از هر گونه اشتباه باشد و استوار گشت كه صاحبان امر در اين آيه به صورت قطعى معصوم (ناآلوده و پاك) هستند.1
به همين مقدار براى گواه از گفتار فخر رازى بسنده مى نماييم، اما صاحبان امرى كه فرمان داده شد تا از آنان پيروى كنيم چه كسانى هستند; سخن ديگرى است كه در جاى خود بايد به آن پرداخته شود.
كوتاه سخن اين كه لزوم پيروى و فرمان بردارى مطلق (همه جانبه) كه از لزوم مهرورزى مطلق (همه جانبه) به دست مى آيد باعث پاكى و ناآلودگى كامل مى شود و به اين جهت بيشتر بزرگان و دانشمندان دينى ما به آن اشاره نموده اند.
بياضى عاملى رحمه اللّه در اين باره گويد:
خداوند مزد پيامبرى پيامبرش را در مهرورزى به خاندانش قرار داده است، در آيه اى مى فرمايد:
(قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى);2
بگو: من هيچ گونه اجر و پاداشى از شما بر اين دعوت درخواست نمى كنم جز دوست داشتن نزديكانم.
گفته اند: معناى قربا در فرمان بردارى است; يعنى در پيروى و فرمان بردارى نزديكان.
در جواب مى گوييم: قاعده زبان عربى اين است كه كلمه اى را در تقدير نگيرند و اگر اين تقدير را قبول نماييم پس فرمان دوستى مطلق (همه جانبه) آنان فقط با پاكدامنى و منزّه بودن مطلق سازگار است.
گفته اند: روى سخن در آيه با كفرورزان است; يعنى فرزندان و نسل مرا مواظبت نماييد كه همان قبيله قريش باشند.
در جواب مى گوييم: كفرورزان براى پيامبر هيچ مزدى را نمى پذيرند تا اين كه روى سخن قرار گيرند، علاوه بر اين كه تمام روايت هاى مورد قبول همه مسلمانان با هر دو جهت ناسازگار است، پس در صحيح بخارى آمده است… .3
سيد شبّر رحمه اللّه در اين باره مى نويسد:
لزوم مهرورزى باعث لزوم پيروى و فرمان بردارى است; زيرا مهرورزى فقط با پاكدامنى و ناآلودگى همه جانبه لازم مى آيد; زيرا در صورت اشتباه از جانب آنان، از مهرورزى به آنان بايد دورى شود. همان گونه كه خداوند متعال مى فرمايد:
(لا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ اْلآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللّهَ وَرَسُولَهُ);4
هيچ گاه گروهى را كه به خداوند و روز قيامت باور دارند، نمى يابى كه با دشمنان خداوند و پيامبرش دوستى داشته باشند.
و همگان مى گويند كه هيچ كس غير از خاندان پيامبر معصوم نيست، پس على و دو فرزندش مهتران و سروران هستند.5
1 . تفسير رازى: 10 / 144.
2 . كشف المراد: 310.
3 . الصراط المستقيم: 1 / 188.
4 . سوره مجادله: 58 / 22.
5 . حق اليقين في معرفه اصول الدين: 1 / 270.