معاوية بن صالح حمصى
بنابر روايت احمد بن حنبل و ابن ماجه يكى ديگر از راويان اين حديث، معاوية بن صالح است كه از «ضمرة بن حبيب» نقل كرده است. وى از چهار جهت قابل بررسى است:
1 . از مردم حمص بود.1
2 . در حكومت اموى، قاضى اندلس بود.2
3 . با لهو و لعب به خوشگذرانى سرگرم بود. به همين جهت برخى محدّثان، از نگارش روايات او دست برداشتند.3
4 . ابن ابى حاتم مى گويد: «به احاديث وى استدلال نمى شود»، «بخارى از نقل احاديث وى خوددارى نموده است» و «ابن معين، او را ضعيف مى داند».
يحيى بن معين در مورد ديگرى مى گويد: هر گاه ابن مهدى، حديثى را از معاوية بن صالح نقل مى كرد، يحيى بن سعيد او را منع مى نمود، اما ابن مهدى توجّهى نمى كرد.
جالب اين كه، حديث مورد بحث ما را نيز ابن مهدى از معاوية بن صالح نقل كرده است!
از ابواسحاق فزارى نقل شده كه مى گفت: معاوية بن صالح، شايستگى اين را نداشت كه روايات وى نقل شود.
ابن عمّار مى گويد: برخى ادعا كرده اند كه معاوية بن صالح، هيچ نوع شناختى از علم حديث نداشته است.
برخى از راوى شناسان او را ضعيف دانسته اند تا جايى كه عقيلى، ابن عدى و ذهبى او را در شمار راويان ضعيف قرار داده اند.
1 . تاريخ مدينة دمشق: 62 / 31، الكامل ابن عدى: 8 / 145.
2 . همان: 62 / 32، همان: 8 / 145
3 . الضعفاء الكبير عقيلى: 4 / 183.