حديث ساختگى و ديدگاه خطيب بغدادى
خطيب بغدادى در اين زمينه مى گويد:
صقر بن عبدالرحمان بن بنت مالك بن مغول ـ كه از مردم كوفه و با كنيه ابوبهز شناخته مى شد، و در بغداد ساكن و در آن جا به نقل احاديث پرداخت ـ به من گفت: على بن محمّد بن حسن مالكى، از عبداللّه بن عثمان صفار، از محمّد بن عمران بن موسى صيرفى، از عبداللّه بن على بن مدينى براى من نقل كرد كه در مورد حديث ابوبهز ـ كه آن را از ابن ادريس، از مختار بن فلفل، از انس نقل كرده ـ با پدرم صحبت كردم و به او گفتم: در اين حديث، انس مى گويد كه در باغى بودم و… پيامبر صلى اللّه عليه وآله به او فرموده است: در را باز كن و به او اجازه ورود ده و او را به بهشت بشارت بده. به پدرم گفتم: اين حديث همانند حديث ابوموسى است.
پدرم پاسخ داد: اين حديث، دروغ و ساختگى است.
آن گاه خطيب به سند خود از طريق ابويعلى اين گونه نقل مى كند: ابوبهز صقر بن عبدالرحمان بن بنت مالك بن مغول، از عبداللّه بن ادريس، از مختار بن فلفل، از انس بن مالك روايت كرد كه پيامبر صلى اللّه عليه وآله آمد و وارد باغى شد. شخصى آمد و در زد. پيامبر صلى اللّه عليه وآله فرمود: اى انس! برخيز… .
عبدالمؤمن مى گويد: از ابوعلى درباره صقر پرسيدم.
پاسخ داد: صقر، استادى ساده لوح بود كه در بغداد هيچ كس به او توجه نمى كرد… و ابوصقر عبدالرحمان بن مالك بن مغول ـ يعنى صقر ـ حديث جعل مى كرد.
ابوعلى در ادامه مى گويد: صالح بن محمد عبدالرحمان بن مالك بن مغول از دروغ گوترين مردم است و پسرش ابوبهز نيز در دروغ گويى همواره گوى سبقت را از پدرش ربوده بود.1
گفتنى است كه عينى نيز اين حديث را در شرح بخارى نقل مى كند و مى گويد:
ابويعلى موصلى اين روايت را به عنوان يكى از روايات مختار بن فلفل به نقل از انس، ذكر كرده و گفته است: اين حديث، حديثى حَسَن2است.3
1 . تاريخ بغداد: 9 / 340 و 341.
2 . حديث حسن به اصطلاح اهل تسنّن، خبر مسندى است كه راويان آن، نزديك به درجه وثاقت باشند.
3 . عمدة القارى: 16 / 176 ـ 177