اسلام و جهاد در راه خدا

اسلام و جهاد در راه خدا
هدف اسلام از جهاد، نشر تعاليم عالى آن و فرهنگ غنى يكتاپرستى است. جنگ و جهاد در اين آيين به اين جهت است كه عده اى مستكبر دنياطلب نمى گذارند تعاليم اسلام و رهنمودهاى قرآن به ملت هاى مستضعف برسد و گاهى آتش فتنه برپا مى كنند و به مسلمانان آسيب مى رسانند و نه تنها نمى گذارند مردم ممالك، خود به اسلام بگروند، بلكه مى خواهند اساس اسلام و توحيد را نابود كنند.
پس بايد آن ها را كه سدّ راه نشر اين آموزه ها و اين فرهنگ مى شوند از بين برد تا آب حيات توحيد به تشنگان حقيقت و معنويت برسد.
در حقيقت از بين بردن حاكمان خودكامه به آن جهت است كه نمى گذارند فرهنگ توحيدى به انسان هايى كه تشنه آن هستند برسد، نه آن كه شمشير بر سر مردم جهان بگذارند كه شما مجبوريد در ظاهر اسلام را بپذيريد، هر چند در باطن كافرترين مردم باشيد.
نظر قرآن درباره جهاد و كشتار مستكبران همين است. خداوند در قرآن مى فرمايد:
(وَما لَكُمْ لا تُقاتِلُونَ في سَبيلِ اللّهِ وَالْمُسْتَضْعَفينَ مِنَ الرِّجالِ وَالنِّساءِ وَالْوِلْدانِ الَّذينَ يَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْيَةِ الظّالِمِ أَهْلُها وَاجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ نَصيرًا);1
چرا در راه خدا جهاد نمى كنيد در صورتى كه مردان و زنان و كودكانى كه (به خاطر ظلم حاكمان) ضعيف شده اند; همان ها كه مى گويند: خدايا! ما را از اين شهرى كه اهلش ستمكارند بيرون آور و براى ما از نزد خود صاحب اختيارى قرار ده و براى ما از جانب خود ياورى بفرست.
اسلام با اين هدف تمام نيروى خود را در دو جهت صرف مى كند و تا آن دو جهت كامل نشود، دستور جهاد صادر نمى كند.
1 . الگوهاى مناسب براى تبليغ فرهنگ غنى اسلام
آن گاه كه مرزها گشوده شوند و سدهايى كه حاكمان مستبدّ ايجاد كرده بودند از بين برود، مردمِ تشنه، به اين آيين جديد هجوم مى آورند. آيا اين آيين نو نيازهاى فطرى آن ها را اشباع مى كند يا نه؟!
از طرفى تمام توجه آن ها به بزرگان اين آيين معطوف مى شود كه آيا الگوهاى مناسبى براى آنان هستند يا نه؟
آيا اينان عدالت را مى گسترانند يا چون حاكمان خودكامه، ظالم و مستبدّ هستند؟
آيا جامعه را به دو طبقه اشراف و مستضعف تقسيم مى كنند؟
آيا به دستورات دينشان عمل مى نمايند؟
آيا پاسخ گوى پرسش ها و مرهم زخم هاى مردم هستند؟
و هزاران مورد از اين قبيل.
بديهى است تا چنين الگوهايى ايجاد نشده باشد دست به شمشير بردن و گستراندن قلمرو حكومتى نه تنها سبب گسترش اسلام و فرهنگ مترقى آن نمى شود كه نتيجه معكوس خواهد داد و سدّ راه نشر آيين توحيدى خواهد بود.
2 . تلاش براى رساندن پيام آن
بعد از آن كه ممالك فتح شدند، اسلام به سرعت و وفور، عالمان و مبلّغان دينى را به آن خطّه مى فرستد و با تمام توان پيام خدا و آيين او را به تشنگان حقيقت ـ كه ساليانى در يوغ حكومت مستكبران دستشان از آن كوتاه بوده ـ مى رسانند.
همين رويه در زمان پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله ديده مى شود، به مجرّدى كه از جنگ با قومى فارغ مى شدند گروه تبليغ را رهسپار آن سامان مى كردند. حتى در مواردى مشركان و آن ها كه نشر تعاليم اسلام را سدّ راه منافع خود مى ديدند، آن ها را مى كشتند، كشتار مبلغانى كه از طرف پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله به مناطق مختلف اعزام مى شدند، هم چون غزوه رجيع و بئر معونه از حوادث معروف و مشهور تاريخ اسلام است.2

1 . سوره نساء: آيه 75.
2 . ر.ك المغازى، واقدى: 1 / 354 و 364.