على ولى مؤمنان

على ولى مؤمنان
دگربار در حديثى آمده است كه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله درباره امير مؤمنان على عليه السلام فرمود:
وهو وليّ كلّ مؤمن بعدي;
او پس از من ولى و صاحب اختيار هر مؤمن است.
ابن تيميّه درباره اين حديث مى گويد:
اين حديث، حديثى است كه به دروغ به پيامبر صلى اللّه عليه وآله نسبت داده اند.1
و حال آن كه بسيارى از صحابه، حافظان و محدثان، آن را از پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله روايت كرده اند.
صحابه اى كه به نقل آن پرداخته اند عبارتند از:
اميرالمؤمنين عليه السلام، امام حسن مجتبى عليه السلام، ابوذر غفارى، عبداللّه بن عباس، ابوسعيد خُدرى، براء بن عازب، ابوليلى انصارى، عمران بن حصين، بريدة بن حصيب، عبداللّه بن عمر، عمرو بن عاص و وهب بن حمزه.
اسامى ذيل نيز در زمره بزرگان حديث و حفّاظى هستند كه اين حديث را در كتاب هاى خود آورده اند:
ابوداوود طيالسى، ابن ابى شِيبه، احمد بن حنبل، تِرمذى، نَسائى، ابويعلى موصلى، محمّد بن جرير طبرى، طبرانى، حاكم نيشابورى، ابوبكر بن مُردويه اصفهانى، ابونعيم اصفهانى، ابن عبدالبرّ، ابن اثير، ضياء مَقْدِسى، ابن حجر عسقلانى، جلال الدين سيوطى و… .
حافظ ابن عبدالبرّ درباره اين حديث مى گويد:
سند اين حديث به علت صحّت و مورد اعتماد بودن رجالش، جاى هيچ گونه اشكال و ايرادى را براى كسى باقى نمى گذارد. هم چنين ابن ابى شِيبه سند اين حديث را صحيح مى داند.2
محمّد بن جرير طبرى و سيوطى نيز آن را تصحيح كرده اند و احمد بن حنبل نيز هم در مسندش آن را به سند صحيح نقل كرده است.
تِرمذى پس از نقل، آن را «حديثِ حسن»3 دانسته است. نَسائى آن را به سند صحيح نقل كرده است و ابن حبّان نيز اين حديث را در صحيح خود آورده است. هم چنين حاكم نيشابورى اين حديث را آورده و آن را طبق شرايط مسلم صحيح مى داند.
حافظ ابن حجر عسقلانى در شرح حال اميرالمؤمنين عليه السلام گويد: اين حديث را تِرمذى با سند قوى از عمران بن حصين روايت كرده است.4

1 . منهاج السنّه: 7 / 391.
2 . المصنّف ابن ابى شيبه: 7 / 504، الاستيعاب: 3 / 1091 و 1092.
3 . ر.ك پاورقى صفحه 46 از همين كتاب.
4 . مسند احمد: 1 / 331، 4 / 437، سنن ترمذى: 5 / 297، خصائص اميرالمؤمنين: حديث 88، صحيح ابن حبان: 15 / 374، المستدرك على الصحيحين: 3 / 119، الاصابه: 4 / 467.