تفتازانى و ديدگاه او درباره لعن خلفا
يكى ديگر از علماى آنان كه با لعن خلفا پيكار نموده، سعدالدين تفتازانى است. وى با عبارتى صريح تر از عبارت قبلى، علّت جلوگيرى از لعن يزيد را فاش مى كند و مى گويد:
فإن قيل: فمن علماء المذهب من لم يجوّز اللعن على يزيد مع علمهم بأنّه يستحقّ ما يربوا على ذلك ويزيد.
قلنا: تحامياً عن أن يرتقى إلى الأعلى فالأعلى;1
اگر كسى بگويد: برخى از علماى مذهب، لعن يزيد را جايز نمى دانند، در حالى كه مى دانند يزيد مستحق لعن است ـ بلكه بيش تر از لعن استحقاق دارد ـ پس چرا از لعن يزيد جلوگيرى كرده اند؟
در جواب آنان بايد گفت: جلوگيرى آنان از لعن يزيد به جهت ممانعت از بالا رفتن لعن به پدر يزيد و بالاتر از آن، يعنى خلفاى قبل از معاويه است.
لعن يزيد، به لعن معاويه و ديگر خلفا مى انجامد.
آنان ناگزيرند حسين بن على عليهما السلام را واجب القتل بدانند، يا مانع ذكر واقعه كربلا شوند و يا لعن يزيد را تحريم نمايند تا با شور و حماسه هميشه جاودان تاريخ; يعنى شهادت سيّدالشهداء عليه السلام مقابله كنند; زيرا با شيوه هاى قبلى كه از راه موعظه و نصيحت بود، نتوانستند به هدفشان برسند و مراسم عزاى سيّدالشهداء عليه السلام را كم رنگ كنند.
به راستى چرا آنان ناگزير به مبارزه همه جانبه با واقعه كربلا و زنده نگه داشتن عاشورا هستند؟ چون پاى صحابه در كار است; زيرا معاويه و آن گاه خلفاى پيشين در اين حادثه شريك جرم مى شوند و… .
از اين رو، نه ابن خلدون، نه ابن عربى مالكى، نه عبدالمغيث بن زهير و نه تفتازانى، هيچ كدام واقعيّت را بيان نكرده اند; چرا كه اين واقعه ريشه در حقايقى دارد كه با كمال ادب و وقار به بررسى آن ها خواهيم پرداخت.
1 . شرح المقاصد: 2 / 307.