نقش شورا در امامت
بسم اللّه الرّحمن الرّحيم
الحمد للّه ربّ العالمين، والصّلاة والسّلام على خير خلقه وأشرف بريّته محمّد وآله الطيّبين الطّاهرين، ولعنة اللّه على أعدائهم أجمعين من الأوّلين والآخرين.
پيش گفتار
در پژوهش هاى اعتقادى در بخش امامت بيان شده است كه امامت، نيابتى از نبوّت و امام، نايب رسول خدا صلى اللّه عليه وآله در تمام شؤون دينى و دنيوى او ـ جز مقام نبوّت ـ است. از اين رو همان گونه كه نبوّت و رسالت از طرف خداوند سبحان براى پيامبر و رسول، تعيين و تثبيت مى گردد; امامت نيز همان گونه است; چرا كه امامت، خلافت و نيابت از نبوّت و رسالت است.
بنا بر اين ما به نصب الهى، معرفى از جانب خداى سبحان و به تعيين از سوى او با متنى روشن و آشكار نياز داريم تا آن شخص، پيامبر يا رسول شود، يا بعد از رسول، امام گردد.
روشن است كه اين متن صريح و آشكار يا بايد از كتاب خدا باشد و يا از سنّت قطعى رسول خدا.
اگر به عقل سليم رجوع كنيم، ضابطه اى را با عنوان قبح تقدّم مفضول بر فاضل مى يابيم كه از اين راه نيز مى توانيم بر امامت و ولايت بعد از رسول خدا صلى اللّه عليه وآله استدلال كنيم.
بنا بر اين همان گونه كه در مباحث امامت به اثبات رسيده است بيعتِ يك يا چند نفر و راه هايى مانند آن نمى تواند امامت را براى كسى كه با او بيعت شده به اثبات برساند.
ما امامت اميرالمؤمنين و ديگر امامان طاهرين عليهم السلام را پس از رسول خدا صلى اللّه عليه وآله، از طريق متن صريح و آشكار و افضليّت آنان از ديگران به اثبات رسانده ايم.
در اين راستا نظريّه ديگرى نيز وجود دارد كه گاهى در برخى كتاب ها و محافل علمى و فكرى مطرح مى گردد. اين نظريّه همان نظريه شورا است كه ادّعا شده بر طبق آن مى توان امامت را براى يك نفر از طريق شورا تثبيت كرد.
ما در اين نوشتار به موضوع شورا پرداخته و مى خواهيم بررسى كنيم كه دليل و مدرك اين نظريه از كتاب خدا و سنّت و سيره رسول خدا صلى اللّه عليه وآله چيست؟ و آيا اين نظريه پايه و اساسى دارد يا نه؟
البته شورا، مشورت و مشاوره با ديگران در كارها و مسايل خاص و عام و در فعاليت هاى اجتماعى و در حل مشكلات، از ديدگاه شرع، عقل و خردمندان كردارى نيكو و پسنديده است; چرا كه هر كس با ديگران مشورت كند در خرد آنان شريك خواهد بود.
پس در اين گونه كارها شايسته است انسان با ديگران مشورت كند كه اين، روش و سيره صاحبان عقل و درايت است. امّا آن چه در اين نوشتار مورد نظر ماست «نقش شورا در امر امامت» است.
از خداوند سبحان مى خواهيم ما را با احسان و كرمش بر آن چه مورد رضايت و خشنودى اوست موفّق بدارد.
سيّد على حسينى ميلانى