آفرينش نورى ائمه
خَلَقَكُمُ اللَّهُ اَنْواراً فَجَعَلَكُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقينَ;
خداوند شما را نورهايى آفريد. پس شما را به گرد عرش خود گردانيد.
اين فراز به آفرينش ائمه عليهم السلام در پيش از اين عالم، در اين عالم و بعد از اين عالم اشاره دارد.
ائمه عليهم السلام از يك نور آفريده شده اند و آن نور، نور خداوند متعال است.
خلقت ائمه عليهم السلام سال هاى بسيارى پيش از خلقت آدم عليه السلام بوده و آن بزرگواران در آن عالم، مقرّب ترين موجودات در نزد خداوند متعال بودند كه به توسّط آنان و به توسّل به آنان، حضرت آدم عليه السلام مورد رحمت قرار گرفت.
آنان در آن عالم معلّم و استاد فرشتگان بودند كه فرشتگان چگونگى عبادت را از آن بزرگواران ياد گرفتند.
اين مطالب امور غيبى است كه براى كشف اين امور و رسيدن به اين حقايق راهى جز اين نداريم كه به سخنان پيامبر اكرم و ائمّه عليهم السلام مراجعه كنيم. در اين جا تذكر چند نكته لازم است:
نكته يكم. روايت هاى باب خلقت نورى ائمه عليهم السلام در كتاب هاى شيعه و سنّى آن قدر زياد است كه نمى شود آن ها را ناديده گرفت.
نكته دوم. اشاره شد كه اين امور، امور غيبى هستند و براى كشف قضاياى غيبى ـ به ويژه قضاياى غيبى مربوط به ائمه عليهم السلام ـ راهى جز قرآن مجيد و روايات اهل بيت عصمت عليهم السلام وجود ندارد.
بنابراين، در چنين مواردى رجوع كردن به عقل قاصر انسانى و كشف احوالات، ملكات، مقامات و خصوصيّات آن بزرگواران كه امور غيبى هستند، به قطع نظر از روايات، ابداً وجهى ندارد.
نكته سوم. ظاهر بخش بسيارى از اين روايات تمام، و اسانيد آن ها ـ به ويژه رواياتى كه در كتب شيعه و سنّى آمده ـ مورد وثوق است.
وقتى روايت در معنايى ظهور دارد و حجيّت آن طبق قواعد و بر حسب ظواهر الفاظ و مفاهيم عرفى واضح است و دچار مشكلى نيست، بايد به ظاهرش اخذ كنيم و به مدلول و معنايش معتقد شويم; همان گونه كه در باب هاى ديگر، ظواهر روايات را اخذ مى كنيم و به آن ها عمل مى نماييم، يا معتقد مى شويم.
البته بخشى از اين روايات از نظر معنا واضح نيستند و ظهور آن چنانى ندارند، اين روايات يا مشتبه هستند و يا مشكل دارند. اين بخش از روايات بر دو قسم اند:
1 . رواياتى كه داراى اسانيد معتبر هستند.
2 . رواياتى كه اسانيدشان معتبر نيست و يا اعتبارشان ثابت نشده است.
ولى قدر مُتيقّن اين است كه نمى توان اين قبيل روايات مشتبه را كه سند معتبرى دارند، رد كرد.
منو