پيشوايان هدايت گر
وَالْقادَةِ الْهُداةِ;
و (سلام بر) پيشوايان هدايت گر.
رهبرى عنوان و لقب ديگرى براى ائمّه عليهم السلام است. واژه «قادة» جمع «قائد» است و پيش تر گذشت كه در لغت عرب هم واژه «قائد» داريم و هم واژه «سائق». ائمّه پيشاپيش اُمّت قرار مى گيرند و مردم را هدايت مى كنند و آنان را رهبرى مى كنند.
و واژه «هداة» جمع هادى است.
و اين عبارت اطلاق دارد. ائمّه عليهم السلام حتّى براى غير بشر قائد و هادى هستند; يعنى به بركت وجود ائمه عليهم السلام جميع كائنات به پيش مى روند و حركتشان به سوى كمال و به سوى قيام به وظايف، به هدايت آن بزرگواران است. هر نقشى كه هر كائنى از كائنات در اين عالم دارد، به بركت ائمّه به آن نقش قيام مى كند.
ائمه عليهم السلام نسبت به بشر و بشريّت پيشوايان هدايت گرند، نه فقط براى اين اُمّت، بلكه براى همه بشريّت و براى همه اُمّت ها; چرا كه «القادة الهداة» اطلاق دارد.
پس اين عبارت از دو جهت اطلاق دارد:
1 . نسبت به بشر;
2 . نسبت به غير بشر.
بلكه اطلاق سومى نيز وجود دارد; ائمّه عليهم السلام در هر عالَمى از عوالم از جنبه هدايت، نظارت و وساطت بركاتى داشته اند.
معلوم است تا آن گاه كه فردى خود نيازمند به هادى است، نمى تواند هادى باشد. قرآن كريم مى فرمايد:
(أَ فَمَنْ يَهْدي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لا يَهِدّي إِلاّ أَنْ يُهْدى فَما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ);1
آيا كسى كه به سوى حق هدايت مى كند، براى پيروى شايسته تر است يا كسى كه هدايت نمى شود مگر اين كه هدايتش كنند؟
آيا مقايسه ائمّه هدايت گر با ائمّه ضلال و گمراه كننده در اين اُمت صحيح است؟ آيا مى توان اين دو را با هم سنجيد، يا اصلاً چنين ادّعايى غلط است؟
ائمّه عليهم السلام هادى و هدايت گرند. قرآن كريم مى فرمايد:
(وَجَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا);2
و آنان را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما (مردم را) هدايت مى كردند.
توضيح جنبه هدايتى پيش تر به طور مفصّل گذشت و در ذيل آيه ديگرى نيز توضيح داديم، آن جا كه مى فرمايد:
(إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْم هاد);3
تو فقط بيم دهنده اى و براى هر گروهى هدايت گرى است.
گفتيم كه پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله در ذيل آيه فرمود:
يا علي! بك يهتدي المهتدون من بعدي;4
اى على به واسطه تو پس از من هدايت شوندگان راه مى يابند.
بنابراين، ائمّه عليهم السلام پيشوايان و رهبران هدايت هستند، حتى نسبت به انبيا و اوليا سلام اللّه عليهم اجمعين.
1. سوره يونس (10): آيه 35.
2. سوره انبياء (21): آيه 73.
3. سوره رعد (13): آيه 7.
4. الطرائف: 79، كنز العمال: 11 / 620، حديث 33012.