2 . در صورت امكان، پيامبر به حضور در نماز پاى بند بود
همان طور كه پيش تر ذكر كرديم، پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله فقط در حال خروج از مدينه و يا در حالى كه توان انجام نماز را نداشت، كسى را به جاى خود براى اقامه نماز منصوب مى كرد و در غير اين دو صورت پيامبر صلى اللّه عليه وآله ملتزم و پاى بند به حضور در نماز بود.
برخى از احاديث بيان گر اين مطلب است كه آن گاه كه بيمارى پيامبر سخت شد فرمود:
أصلّى الناس؟
آيا مردم نماز خوانده اند؟
عرض كرديم: نه، آن ها منتظر شما هستند.
فرمود: برايم آبى آماده كنيد… .
پس براى حضرتش آبى آماده كردند و وضو گرفتند. نزديك بود به زمين بيفتند، پس بى هوش شدند.1
اين حالت سه بار تكرار شد و در اين حال بود كه ابوبكر براى مردم نماز خواند. آيا به راستى اين نماز به دستور پيامبر بود؟!
فراتر اين كه در برخى احاديث آمده است: هر گاه پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله به جهت مسئله اى بيرون نمى رفت، مسلمانان در خانه آن حضرت حاضر مى شدند و پشت سر آن بزرگوار نماز مى خواندند.
در اين زمينه مسلم روايتى را از عايشه نقل مى كند. عايشه گويد:
رسول خدا صلى اللّه عليه وآله بيمار شد. گروهى از اصحابش وارد خانه شدند كه از حضرتش عيادت كنند. رسول خدا صلى اللّه عليه وآله نشسته نماز مى خواند و آن ها، در حالى كه ايستاده بودند به آن حضرت اقتدا كردند.2
وى روايت ديگرى را از جابر نقل مى كند. جابر گويد:
رسول خدا صلى اللّه عليه وآله بيمار شد. ما پشت سر آن حضرت نماز خوانديم، در حالى كه نشسته بود و ابوبكر نيز صداى تكبير او را به مردم مى رساند.3
احمد نيز در اين زمينه روايتى را از عايشه نقل كرده است. عايشه گويد: رسول خدا صلى اللّه عليه وآله در دوران بيماريش; در حالى كه نشسته بود، نماز مى خواند و گروهى پشت سرش ايستاده نماز مى خواندند… .4
آرى پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله براى حضور در مسجد و نماز براى مسلمانان پاى بند بوده اند. شاهد اين موضوع، مطلبى است كه در بيشتر احاديث اين قضيه آمده است; از جمله اين كه بلال آن حضرت را از وقت نماز آگاه مى ساخت، و يا حضرتش را براى نماز فرا مى خواند، چه اين كه هر گاه وقت نماز فرا مى رسيد، بلال به سوى پيامبر صلى اللّه عليه وآله مى آمد و آن حضرت را از وقت نماز آگاه مى ساخت; سپس آن بزرگوار ـ كه پدر و مادرم فدايشان باد ـ خودش ـ در هر حالى از احوال ـ براى نماز خارج مى شد و براى مردم نماز مى خواند.
1 . گفتنى است كه از نظر اعتقادى مورد بحث است كه آيا پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله ـ به معناى واقعى كلمه ـ بى هوش مى شود يا نه؟ در اين رابطه بين علما و دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد كه ما به آن نمى پردازيم و آن را كه بحث عقيدتى است به جاى خود موكول مى نماييم.
2 . صحيح مسلم: 1 / 391، كتاب نماز، باب اقتداء مأموم به امام، حديث 412.
3 . صحيح مسلم: 1 / 391، كتاب نماز، باب اقتداء مأموم به امام، حديث 413.
4 . مسند احمد: 7 / 86 ، حديث عايشه، حديث 23782.