پژوهشى پيرامون سندهاى روايت

پژوهشى پيرامون سندهاى روايت
همان گونه كه ملاحظه شد، ما اين روايت را با كامل ترين متن و صحيح ترين طرق، از صحاح و مسند احمد نقل كرديم. همان طور كه پيش تر گفتيم، شناخت موقعيّت روايت با دقّت نظر در سند آن و متونى كه نقل شده است، ما را از دقّت در رواياتى كه از ديگر صحابه و در كتاب هاى غير صحاح نقل شده است بى نياز مى سازد. البتّه چه بسا ما به برخى از آن موارد در ضمن پژوهش سندى اشاره خواهيم كرد.
با توجّه به آن چه بيان شد، اين روايت ها از نه نفر از صحابه نقل شده كه عبارتند از:
1 . عايشه دختر ابوبكر;
2 . عبداللّه بن مسعود;
3 . عبداللّه بن عبّاس;
4 . عبداللّه بن عمر;
5 . عبداللّه بن زمعه;
6 . ابوموسى اشعرى;
7 . بريده اسلمى;
8 . انس بن مالك;
9 . سالم بن عبيد.
بنا بر اين ما اين روايت را از نُه نفر از صحابه نقل كرديم، گرچه تِرمذى، پس از نقل حديث از عايشه، فقط به شش نفر اشاره كرده است. وى مى نويسد:
«اين روايت در اين باب از عبداللّه بن مسعود، ابوموسى اشعرى، ابن عبّاس، سالم بن عبيد و عبداللّه بن زمعه نقل شده است».1
پرواضح است كه ـ آن سان كه ملاحظه خواهيم كرد ـ اساس و پايه در همه روايات، عايشه است… فراتر اين كه برخى از رواياتى كه از غير صحابه نقل شده، روايات مرسل هستند كه به واسطه عايشه نقل شده اند; از اين رو در ابتدا، سندهايى كه از غير عايشه نقل شده است به دقّت بررسى مى نماييم.

1 . سنن تِرمذى: 5 / 379، كتاب مناقب، باب مناقب مشترك ابوبكر و عمر، حديث 3692.