شكافنده علوم

شكافنده علوم
علامه حلّى رحمه الله فرمود:
رسول خدا صلى الله عليه وآله حضرت محمد بن على عليهما السلام را باقر لقب داده بودند. روزى جابر بن عبدالله انصارى نزد آن حضرت آمد… .
اين روايت را شيعه و سنى نقل كرده اند. ابن شهرآشوب مازندرانى مى نويسد:
«حديث جابر، مشهور و معروف است. فقيهان عراق و مدينه، همگى آن را روايت كرده اند.».1
در كتاب كشف الغمة از ابن زبير2 محمد بن مسلم مكى چنين روايت شده: محمد بن مسلم مكى مى گويد:
روزى نزد جابر بن عبدالله بوديم كه حضرت على بن حسين عليهما السلام به همراه پسرش محمد باقر عليه السلام ـ كه در دوران كودكى بود ـ آمدند…3
ابن قتيبه نيز اين گونه روايت مى كند:
هشام به زيد بن على عليه السلام گفت: برادر بقره ات چه كار كرد؟
زيد به او پاسخ داد: رسول خدا صلى الله عليه وآله او را «باقر العلم» لقب داد و تو او را بقره مى خوانى؟! پس با رسول خدا صلى الله عليه وآله اختلاف دارى… .4
زبيدى حنفى درباره واژه «باقر» مى گويد:
«در برخى روايت ها از جابر بن عبدالله انصارى نقل شده كه پيامبر صلى الله عليه وآله به جابر فرمود:
يوشك أن تبقى حتّى تلقى ولداً لي من الحسين، يقال له: محمد، يبقر العلم بقراً، فإذا لقيته فاقرأه منّي السلام;
تو زنده مى مانى تا اين كه فرزند مرا از نسل حسين ملاقات كنى كه به او محمد گفته مى شود. او علم و دانش را مى شكافد وقتى او را ديدى، سلام مرا به او برسان.
اين روايت را بزرگان علم نسب شناسى، نقل كرده اند».5
همين مقدار براى روشن شدن دروغگويى ابن تيميّه كافى است كه مى گويد: «اين نقل كه دليل ناميدن او به باقر از سوى پيامبر صلى الله عليه وآله است، نزد اهل علم بى ريشه است. بلكه بايد گفت: اين از روايت هاى ساختگى است. هم چنين روايتى كه جابر سلام پيامبر را به او مى رساند، نزد حديث شناسان، از روايت هاى ساختگى است.»
البته يادآورى اين نكته ضرورى است كه عبارت «وى سن كمى داشت و در مكتب خانه بود» را راويان افزوده اند و بخشى از روايت نيست.

1 . مناقب آل أبى طالب: 4 / 196.
2 . گفتنى است كه درست اين راوى «ابوزبير» است، همان طورى كه علامه مجلسى رحمه الله در بحارالانوار: 46/227 از كشف الغمه نقل كرده است.
3 . كشف الغمة فى معرفة الأئمة: 2 / 330 و 331.
4 . عيون الأخبار: 1 / 212.
5 . تاج العروس: 3 / 55.