ديدگاه ابن تيميّه

ديدگاه ابن تيميّه
ابن تيميّه در اين باره مى نويسد:
«هم چنين ابوجعفر محمد بن على عليهما السلام از خوبان علما و اهل دين بود. گفته شده: دليل لقب گرفتن او به باقر اين است كه اعماق علم و دانش را شكافته است، نه، به اين دليل كه سجده فراوان پيشانى اش را شكافته است.
اما اين كه وى عالم ترين مردم زمانه خويش بود، دليل مى خواهد، زيرا زهرى از معاصران او بود و در نزد مردم از او عالم تر بود!»1
مى بينيم كه ابن تيميّه به سخن علاّمه حلّى رحمه الله مبنى بر وصف امام باقر عليه السلام به «زاهدترين و عابدترين مردم» اعتراضى نمى كند و در همين حال از روى كينه و دشمنى، به صراحت آن نام را تأييد نمى كند.
اما اين كه او را باقر ناميدند، به اين دليل است كه آن بزرگوار علم را شكافت. اين سخنى است كه علاّمه حلّى رحمه الله فرمود و ما نيز روايت مربوطه را نقل خواهيم كرد كه اين لقب را پيامبر صلى الله عليه وآله بر ايشان نهاده است.
اما اين كه علاّمه حلّى رحمه الله فرمود: «امام باقر عليه السلام زاهدترين و عابدترين مردم بود، به گونه اى كه سجده فراوان پيشانى اش را شكافته بود.» براى بيان عبادت فراوان حضرت امام باقر عليه السلام است، نه اين كه بخواهد دليل لقب گرفتن آن حضرت به باقر را عبادت و سجده فراوان بداند.
ابن سعد در الطبقات الكبرى در اين باره چنين مى نگارد:
«… هارون بن عبدالله بن وليد مصيّصى مى گويد: محمد بن على عليهما السلام را ديدم كه بر روى پيشانى و بينى او اثرِ سجده بسيارى نبود.»2
سبط ابن جوزى حنفى نيز مى نويسد:
«دليل نام نهادن آن حضرت به باقر، سجده هاى فراوانى است كه پيشانى اش را شكافته بود; يعنى پيشانى او را باز و پهن كرده بود.
گفته شده كه به دليل علم فراوانى كه داشت، باقر ناميده شد.
جوهرى در صحاح مى گويد: «تبقّر» به معناى توسّع در علم است و گفته مى شد كه محمد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب عليهم السلام را باقر مى ناميدند; چرا كه او در علم و دانش، تبقّر داشت».3
ابن تيميّه در ادامه گفت:
«اين كه محمد بن على عليهما السلام عالم ترين مردم زمانه خويش بود، دليل مى خواهد، زيرا زهرى از معاصران او بود و در نزد مردم از او عالم تر بود.»

1 . منهاج السنّة: 2 / 123.
2 . الطبقات الكبرى: 5 / 323.
3 . تذكرة خواص الأُمة: 366.