نقد ديدگاه نادرست

نقد ديدگاه نادرست
ما اين ديدگاه را با چند نكته بررسى و نقد مى كنيم:
نخست آن كه سخن حاكم نيشابورى در شرح حال حكيم بن حزام چنين است:
«در اخبار متواتر آمده است كه فاطمه بنت اسد امير مؤمنان على عليه السلام را در درون كعبه به دنيا آورده است».
در كتاب حاكم عبارت «حكيم بن حزام نيز در كعبه متولد شده است» در ادامه آن وجود ندارد. اين مسأله به راحتى و با مراجعه به المستدرك على الصحيحين روشن مى شود.1
شايد به همين دليل نويسنده منبعى را كه اين سخن از آن نقل شده، ذكر نكرده است.
البته حاكم نيشابورى، در شرح حال حكيم به سندى از «على بن غنّام عامرى» ولادت حكيم بن حزام در كعبه را نقل كرده است. اما آن چه كه خود بدان معتقد است همان چيزى است كه به تواتر روايات آن تصريح نموده است.
اما درباره «على بن غنّام عامرى» كه قائل به ولادت حكيم بن حزام در كعبه است بايد بگوييم: در كتاب هاى رجالى، از او نام برده نشده، بلكه گفته شده است: كلمه «غنّام» تغيير يافته و تصحيف شده كلمه «عثام» است. اين فرد همان «ابوالحسن كلابى» متوفاى سال 228 هجرى است. اگر مسأله چنين باشد، اين راوى از مجهول بودن، خارج مى شود، اما خبر او ارزشى ندارد. زيرا وى از رجال قرن سوم است و مشخص نيست كه اين خبر را از چه كسى نقل كرده است؟
دوم آن كه نويسنده اين خبر را از ابن ابى الحديد معتزلى و كتاب او شرح نهج البلاغه نقل كرده و اين نشان مى دهد كه او و اثرش در نزد اين نويسنده معتبر است. زيرا او مدّعى التزام به استفاده از كتاب هاى معتبر است.
سوم آن كه هدف از ذكر گفتار ابن ابى الحديد پس از سخن حاكم نيشابورى و سكوت نويسنده در قبال آن، تنها تشكيك در صحّت چيزى است كه حاكم به آن تصريح نموده است.
اما مناسب بود سخن حاكم نيشابورى با كلام يكى از پيشوايان علم حديث مقايسه و رد شود، نه با سخن اديب و مورّخى كه در كتاب خود درست و نادرست را به هم آميخته است.

1 . المستدرك على الصحيحين:3 / 483.