بررسى و نقد
اين مسأله را در چند محور بررسى مى نماييم:
نخست آن كه آن چه نويسنده در اين صفحات نگاشته، به طور كامل با «سيره امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام» بى ارتباط است.
دوم آن كه بحث پيرامون موضوع و پرسش هايى چون:
ـ اصل و اساس در خلافت پيامبر صلى الله عليه وآله چيست؟
ـ شروطى كه خليفه بايد از آن ها بهره مند باشد چيست؟
ـ كسى كه واجد آن شروط و داراى صلاحيت خلافت بوده است، كيست؟
و مباحث ديگر مرتبط با «امامت»; در «علم كلام» مطرح مى شود.
مرجع اين مطالب نيز «كتاب هاى امامت شناسى» است; حال آن كه فرض آن است كتاب مورد بحث، در حوزه «سيره» نگاشته شده است.
سوم آن كه هر كس به كتاب هاى اهل سنّت هم چون المواقف، المقاصد، شروح آن ها و نيز ديگر كتاب هاى آن ها مراجعه كند، خواهد ديد كه شروط معتبر در نزد آن ها براى خليفه، متفاوت از چيزهايى است كه نويسنده، خود آن ها را ابداع كرده است و آن چه كه او در اين باره ذكر كرده به طور كلى با اعتقاد پيشوايان مذهبش، مخالف است.
چهارم آن كه شروطى كه نويسنده مدّعى تحقق آن ها در ابوبكر است، به شكلى تمام تر و كامل تر در بسيارى از ياران پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله، وجود داشته است; از اين رو هر يك از آن ها براى خلافت از ابوبكر سزاوارتر بوده است.
پنجم آن كه شروطى كه نويسنده معتقد به وجود آن ها در ابوبكر است، در همان اندازه اى كه او ادّعا كرده است، اگر نگوييم در صدها تن، دست كم در ده ها صحابى ديگر پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله نيز موجود بوده است. پس چه چيز ابوبكر را بر آنان مقدم كرده و برترى داده است؟!
شاهد سخن ما، كلام معروف ابوبكر است كه گفت:
أقيلوني، فلست بخيركم;1
مرا (از امر خلافت) معاف داريد، چرا كه من بهترين شما نيستم.
ششم آن كه اگر نويسنده مدّعى باشد كه برخى امور به ابوبكر اختصاص دارد و ديگران از آن بى بهره بوده اند و همين سبب مقدّم شدن و برترى يافتن او بر ديگران شده است; بايد بگوييم كه در آن چه او ذكر كرده است، تنها مسأله اى كه به ابوبكر اختصاص دارد، نماز خواندن او به جاى پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله در ايام بيمارى آن حضرت است، كه ما در رساله اى مستقل كه به چاپ نيز رسيده است، با استناد به احاديث صحاح و مسانيد معتبر اهل سنّت، اثبات كرده ايم كه اين مسأله به طور كامل بى اساس و ساختگى است. براى آگاهى بيشتر مى توان به آن رساله رجوع نمود.2
هفتم آن كه علماى ما به اثبات رسانده اند كه امامت از جانب خدا و رسول او قابل تعيين است و آنان نيز خبر فرد افضل بعد از رسول خدا صلى الله عليه وآله را براى امامت تعيين نمى كنند. هم چنين تنها كسى كه داراى اين مقام است حضرت اميرمؤمنان على عليه السلام است. در ادامه به اين مطلب اشاره خواهيم كرد.
در صفحه 71 كتاب المرتضى آمده است:
1 . تفسير الآلوسى: 27 / 180، شرح نهج البلاغة لابن ابى الحديد: 1 / 168.
2 . براى آگاهى بيشتر ر.ك: چگونگى نماز ابوبكر به جاى رسول خدا صلى الله عليه وآله، شماره 11 از سلسله پژوهش هاى اعتقادى، از همين نگارنده.