به روايت حاكم نيشابورى

به روايت حاكم نيشابورى
در المستدرك على الصحيحين نيز آمده است:
ابوعباس محمّد بن يعقوب، از عباس بن محمّد دورى، از عثمان بن عمر، از عبدالرحمان بن عبدالله بن دينار، از شريك بن ابى نمر، از عطاء بن يسار نقل مى كند كه اُمّ سلمه رضى الله عنها مى گويد:
آيه (إِنَّما يُريدُ اللهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ) در خانه من نازل شد، پيامبر خدا صلى الله عليه وآله على، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام را فراخواند و فرمود:
اللهمّ هؤلاء أهل بيتي؛
بارالها! اينان اهل بيت من هستند.
اُمّ سلمه گفت: اى رسول خدا! من از اهل بيت نيستم؟
پيامبر فرمود:
إنّك أهلي خير هؤلاء أهل بيتي، اللهمّ أهلي أحقّ؛1
تو اهل من و بر نيكى هستى و ايشان اهل بيت من هستند. بارالها! اهل من سزاوارترند.
حاكم نيشابورى پس از نقل اين حديث چنين مى نگارد:
اين حديث طبق مبناى بخارى، روايتى صحيح به شمار مى آيد. اما بخارى و مسلم آن را نقل نكرده اند.
حاكم نيشابورى روايت ديگرى را در اين زمينه نقل مى كند. ابوعباس محمّد بن يعقوب، از عباس بن وليد بن مزيد، از پدرش، از اوزاعى، از ابوعمار نقل مى كند كه واثله بن اسقع گفت:
در جست و جوى على عليه السلام بودم و او را نيافتم، فاطمه عليها السلام فرمود: بنشين، او نزد پيامبر صلى الله عليه وآله رفته است تا ايشان را دعوت نمايد.
على عليه السلام همراه پيامبر صلى الله عليه وآله آمدند و وارد خانه شدند. من نيز همراه آنان وارد خانه شدم. پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله حسن و حسين عليهما السلام را فراخواند و هر دوى آنان را روى زانو نشاند و فاطمه و على عليهما السلام را به كنار خود نزديك نمود، سپس عباى خويش را بر سر آنان كشيد و من نيز مى نگريستم، آن گاه فرمود:
(إِنَّما يُريدُ اللهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهيرًا). اللهمّ هؤلاء أهل بيتي؛
«خدا مى خواهد آلودگى را فقط از شما اهل بيت بزدايد و شما را پاك و پاكيزه گرداند». بارالها! اينان اهل بيت من هستند.
مسلم و بخارى اين حديث را نقل نكرده اند، اما اين حديث بر اساس معيارهاى مسلم، صحيح است.2
شمس الدين ذهبى نيز در تلخيص المستدرك، با اين ديدگاه حاكم نيشابورى موافقت كرده است.
ذهبى در سير أعلام النبلاء، روايتى را به سندى كه ذكر مى كند از شهر بن حوشب، از امّ سلمه حديث كساء را نقل مى كند. در آن حديث آمده است:
اُمّ سلمه مى گويد: من سرم را داخل عبا كردم و پرسيدم: اى رسول خدا! من نيز همراه شما هستم؟
پيامبر دو بار فرمود:
أنت إلى خير؛
تو عاقبت به خير هستى.
ذهبى در ادامه مى گويد:
ترمذى اين روايت را به طور خلاصه آورده و سند آن را از طريق ثورى به نقل از زبيد، از شهر بن حوشب، صحيح دانسته است.3

1 . در المستدرك على الصحيحين چنين چاپ شده است؛ اما همان طور كه در برخى از روايات آمده، به نظر مى رسد عبارت به اين صورت بوده: «إنّك لعلى خير؛ تو بر خير و نيكى هستى». براى آگاهى بيشتر براى نمونه ر.ك: شواهد التنزيل: 2 / 38، حديث 685 و 61، حديث 683، تاريخ بغداد: 10 / 277، شماره 5396 زندگى نامه عبدالرحمان بن على بن خشرم مروزى.
2 . المستدرك على الصحيحين: 2 / 451، حديث 3558، كتاب التفسير.
3 . سير أعلام النبلاء: 10 / 346 در پايان زندگانى ابى الوليد طيالسى، شماره 48.