پيش گفتار

بسم اللّه الرّحمن الرّحيم
الحمد للّه ربّ العالمين، والصّلاة والسّلام على سيّدنا ونبيّنا محمّد وآله الطيّبين الطّاهرين، ولعنة اللّه على أعدائهم أجمعين من الأوّلين والآخرين.

پيش گفتار
يكى از احاديث معروفى كه شيعه و سنّى نقل كرده اند «حديث ثقلين» است. اين حديث در منابع بسيارى نقل شده است.
تِرمذى در كتاب صحيح به سند خود، از جابر بن عبداللّه انصارى اين گونه نقل مى كند: رسول خدا صلى اللّه عليه وآله فرمود:
يا أيُّهَا النَّاسُ! إنّي تَرَكْتُ فِيكُمْ ما إنْ أَخَذْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا: كِتابَ اللّهِ وَعِتْرَتِي أهْلَ بَيْتِي.(1)
اى مردم! من در ميان شما چيزى گذاشتم كه اگر بدان تمسّك كنيد، هرگز گمراه نخواهيد شد: كتاب خدا و عترتم كه خاندان من هستند.
همچنين تِرمذى در صحيح خود با سند ديگرى از زيد بن ارقم نقل مى كند كه رسول خدا صلّى اللّه عليه وآله فرمود:
إنِّي تارِكٌ فِيكُمْ ما إنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا بَعْدي، أَحَدُهُما أَعْظَمُ مِنَ الآخَرِ: كِتابَ اللّهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مِنَ السَّماءِ إلَى الأرْضِ، وَعِتْرَتِي أهْلُ بَيْتِي، وَلَنْ يَفْتَرِقَا حَتّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ، فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُوني فِيهِما.(2)
به راستى كه من در ميان شما چيزى را به جا مى گذارم كه اگر بدان چنگ بزنيد هرگز بعد از من گمراه نخواهيد شد. يكى از آن دو از ديگرى باعظمت تر است: كتاب خدا كه ريسمانى آويخته از آسمان به زمين است، و عترت و خاندان من، و اين دو هرگز از يكديگر جدا نمى شوند تا كنار حوض كوثر بر من وارد شوند. پس دقّت نماييد كه بعد از من در حقّ آن دو چگونه رفتار خواهيد داشت.
اين دو روايت در زمره رواياتى است كه از دو صحابى پيامبر خدا صلّى اللّه عليه وآله در كتاب صحيح ترمِذى نقل شده است.
به راستى اگر به اين حديث شريف عمل مى شد و با مصاديق صحيحش تطبيق مى گرديد، هرگز چنين اختلافى بين اُمّت اسلام واقع نمى شد.
آرى فراخوانى و دعوت به وحدت اسلامى و كنار گذاشتن اختلافات موجود ميان فرقه هاى اسلامى، از امورى است كه مورد اهتمام انديشمندان اصلاح گر مسلمان قرار گرفته است.
در اين راستا آنان براى دست يابى به اين هدف، راه ها، پيشنهادها و نظريه هايى ارائه كرده اند; ولى حديث شريف ثقلين بهترين وسيله براى اتّفاق و گرد هم آمدن مسلمانان مى باشد; چرا كه اين حديث از طرفى مورد پذيرش همه فرقه هاى اسلامى است; و از طرف ديگر مدلول و معناى آن واضح و روشن است.
اين كتاب پژوهشى در اين زمينه است كه در چهار بخش به بررسى و تحقيق اين حديث شريف پرداخته است:
1. پژوهشى در واژگان حديث;
2. نگاهى به راويان حديث;
3. بررسى دلالت هاى حديث;
4. بررسى اشكال ها و ايرادهاى واهى.

(1) صحيح تِرمذى: 6 / 124، حديث 3786.
(2) صحيح تِرمذى: 6 / 125، حديث 3788.