كوفه در كنترل ابن زياد
با اين اقدامات، شهر كوفه به طور كامل تحت تسلّط و قدرت ابن زياد قرار گرفت و اين در حالى بود كه سيّدالشهداء عليه السلام نيز در كربلا به سر مى بردند.
در چنين زمانى و پس از اجراى اين برنامه ها، ابن زياد بر فراز منبر قرار گرفت و خطاب به مردم گفت:
أيّها الناس! إنّكم قد بلوتم آل سفيان، فوجدتموهم على ما تحبّون، وهذا يزيد، قد عرفتموه، أن حسن السيرة، محمود الطريقة، محسن إلى الرعيّة، متعاهد الثغور، يعطي العطاء في حقّه;1
اى مردم! شما آل ابوسفيان را امتحان كرديد و مى شناسيد. پس آن طور دوست داريد يافته ايد و راه هاى شما امن شده است… .
يزيد پس از معاويه بهترين بندگان و بى نياز كننده شما در اموال و روزى دنياست! او به من دستور داده كه رزق شما را تا صد درهم و يا صد دينار از بيت المال افزايش دهم و اين پول را برايتان نگه دارم. به من دستور داده تا شما را از كوفه به جنگ دشمنش روانه كنم. پس گوش فرا دهيد و اطاعت كنيد.
ابن زياد در جايى ديگر مى گويد:
فلا يبقينّ رجلٌ من العرفاء والمناكب والتجّار والسكّان إلاّ خرج فعسكر معي، فأيّما رجل وجدناه بعد يومنا هذا متخلّفاً عن العسكر برئت منه الذمّة;2
از بزرگ و كوچك كسبه و ديگر مردم هيچ كس باقى نماند و همگى بايستى در لشكر با من همراه شوند و هر كس كه از لشكر ما تخلّف كند، ما نسبت به جان و مال او مسئوليّتى نداريم.
نگارنده تاريخ حلب مى افزايد:
وكان ابن زياد إذا وجّه الرجل إلى قتال الحسين في الجمع الكثير يصلون إلى كربلاء… فبعث ابن زياد سويد بن عبدالرحمن المنقرى في خيل إلى الكوفة، وأمره أن يطّوّف بها، فمن وجده قد تخلَّف، أتاه به;3
پس از آن كه مردم را به جنگ با سيّدالشهداء عليه السلام متوجّه نمود، مأمورانى را به كوچه ها و محلّه ها فرستاد تا جست و جو كنند تا اگر كسى را يافتند كه از حكم او سرپيچى نموده است دست گير كرده، نزد او بياورند.
بدين ترتيب، پس از اين كه تهديدها عملى شد و مأموران به جست و جو پرداختند، شهر كوفه به دل خواه ابن زياد درآمد. او همه را به جز كسانى كه در زندان ها بودند و يا به گونه اى از شهر خارج و در نخلستان ها پناه گرفته بودند به سوى كربلا حركت داد.
وى همه مردم را به سركردگى عمر بن سعد از كوفه به جنگ با سيّدالشهداء عليه السلام حركت داد به طورى كه كسى در كوفه باقى نماند; از اين رو كسانى كه مى خواستند خود را به اردوگاه امام حسين عليه السلام برسانند، ناگزير از تنها راهى كه ابن زياد آن را براى رفتن لشكريان به جنگ با سيدالشهداء عليه السلام در نظر گرفته بود حركت كردند و در ميان لشكريان ابن زياد قرار گرفتند تا بتوانند به راحتى خود را به امام حسين عليه السلام برسانند. از اين رو پس از رسيدن به كربلا، جمعى از آنان موفق به ملحق شدن به آن حضرت شدند.
1 . الفتوح: 5 / 89 .
2 . أنساب الاشراف: 3 / 178.
3 . بغية الطلب في تاريخ حلب: 6 / 2626 ـ 2627; بحار الأنوار: 4 / 385; الفتوح: 5 / 157; الأخبار الطوال: 254.