روايت احمد بن حنبل
احمد بن حنبل در مسند خود مى نويسد:
عبداللّه از پدرش، از يحيى، از شعبه، از عبدالملك بن ميسره نقل مى كند كه طاووس گويد:
شخصى نزد ابن عباس آمد و درباره آيه مودّت پرسيد… .
در سند ديگر سليمان بن داوود گويد: شعبه از عبدالملك نقل مى كند كه گويد:
از طاووس شنيدم كه مى گفت: مردى از ابن عباس درباره معناى آيه شريفه مودّت پرسيد.
سعيد بن جبير گفت: منظور از «قربى» قرابت و خويشاوندى محمّد صلى اللّه عليه وآله است.
ابن عباس گفت: در پاسخ شتاب كردى! به راستى هيچ تيره اى از قريش نبود مگر اين كه براى رسول خدا صلى اللّه عليه وآله در ميان آنان رابطه خويشاوندى بود. از اين رو خداوند اين آيه را نازل كرد:
(قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فيها حُسْنًا إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ);
بگو: من هيچ گونه اجر و پاداشى از شما بر اين دعوت درخواست نمى كنم جز دوست داشتن نزديكانم.
منظور حضرت اين است كه جز اين كه خويشاوندى ميان من و خودتان را حفظ كنيد.1
احمد بن حنبل در كتاب المناقب خود نيز چنين آورده است:
از مواردى كه محمّد بن عبداللّه سليمان حضرمى براى ما نوشته اين كه حرب بن حسن طحّان از حسين اشقر، از قيس، از اعمش، از سعيد بن جبير چنين نقل كرد كه ابن عباس گويد:
هنگامى كه آيه مودّت نازل شد گفتند: اى رسول خدا! خويشاوندان تو كه مودّت آنان بر ما واجب است چه كسانى هستند؟
پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله فرمود:
عليٌ وفاطمة وابناها;2
على، فاطمه و دو فرزند فاطمه عليهم السلام.
1 . مسند احمد: 1 / 229.
2 . مناقب على بن ابى طالب عليه السلام، حديث 263. اين روايت را حافظان متعددى از اهل سنّت مانند محبّ طبرى در ذخائر العقبى: 25 و سخاوى در استجلاب ارتقاء الغرف: 36 نقل كرده و گفته اند: احمد بن حنبل در المناقب آورده است.