غدير
به روايت اهل بيت عليهم السلام
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد للّه ربّ العالمين، والصّلاة والسّلام على سيّدنا ونبيّنا محمّد وآله
الطيّبين الطّاهرين، ولعنة اللّه على أعدائهم أجمعين من الأوّلين والآخرين.
از اصول مسلّمِ گفت و گو پيرامون مسائل اختلافى، اين است كه هر كدام از طرف هاى دعوا به اعتقادات مورد قبول طرف مقابل، استدلال نمايند و يا بحث و مناظره بر پايه قواعد و چارچوبى مشخص، استوار گردد كه دو طرف يا همه طرف ها آن را بپذيرند.
علماى اماميه در طول تاريخ، همين روش را در برابر ديگر فرقه هاى اسلامى به كار بسته و در همه مسائل اختلافى ـ چه فقهى و چه كلامى ـ به ويژه در موضوع امامت و خلافت، از همين روش استفاده كرده و مى كنند.
در خصوص حديث غدير نيز ملاحظه مى شود كه كتاب هاى شيعه، سرشار از روايات اهل سنّت است؛ به گونه اى كه عالمان شيعه، احاديث وارده در مهم ترين كتاب هاى معتبر اهل سنّت را ـ با همان سندها و طُرق مذكور در اين كتاب ها ـ نقل مى كنند و براى اثبات دلالت اين احاديث بر اعتقادات خود، به سخن نام آورترين علماى آنان، استناد مى نمايند؛ تا جايى كه براى تعيين معناى برخى واژها نيز، به ديدگاه هاى زبان شناسان اهل سنّت، استدلال مى كنند.
در عين حال، استفاده از اين روش كارآمد و وزين، ممكن است برخى ساده دلان را در دام شبهه گرفتار كند و يا شمارى از متعصّبان را به ناديده گرفتن حقيقت، سوق دهد. براى مثال ابن روزبهان در پاسخ به علاّمه حلّى رحمه اللّه مى نويسد:
شگفت آن كه اين مرد، تنها به نقل روايات اهل سنّت مى پردازد؛ چرا كه شيعيان از هرگونه كتاب، روايات و علماى مجتهد و ناقل حديث، محروم هستند. بنابراين، وى در اثبات ادّعاهاى خود، به شدّت به كتاب هاى اهل سنّت نيازمند است.1
نوشتار پيش رو حديث غدير به روايت اهل بيت عليهم السلام است كه به اختصار به بررسى حديث غدير در سندهاى شيعى و كتاب هاى علماى مجتهد اماميه پرداخته است تا اين نكته را به ابن روزبهان گوشزد نمايد كه:
شيعيان داراى كتاب، روايات و عالمان مجتهد هستند و در اثبات ادّعاهاى خود به كتاب هاى اهل سنّت نيازى ندارند.
هم چنين اهل سنّت بدانند كه:
1 . حديث غدير، مورد اتّفاق نظر همه مسلمانان است تا جايى كه شيعه و سنّى در نقل برخى روايات آن، اشتراك نظر دارند و با سند و متن يكسان، آن را ذكر كرده اند.
2 . ائمه اهل بيت عليهم السلام و عالمان پيروان آن ها، حديث غدير را مورد توجّه قرار داده و براى گسترش و تبليغ آن، نهايت تلاش خود را به كار بسته اند.
3 . اين نوشتار داراى نكته ها و فايده هايى است كه راويان اهل سنّت، از آن غافل مانده يا بدان توجّهى نكرده اند.
ما در اين نوشتار با استفاده از منابع دست اول شيعه، متن احاديثى را تحت يك سرى عناوين، مى آوريم و نكاتى چند را خاطرنشان مى سازيم.
سيد على حسينى ميلانى
1 . دلائل الصدق: 1 / 58.