معناى حديث غدير
بى گمان هر انسان منصفى در قضيه غدير و حديث آن اندكى تأمّل كند، يقين مى كند كه واژه «مولى» در اين حديث شريف بر امامت حضرت على عليه السلام و جانشينى آن بزرگوار تصريح دارد; زيرا پيامبر گرامى صلى اللّه عليه وآله پيش از اين عبارت فرموده اند:
ألست أولى بالمؤمنين من أنفسهم؟1
آيا من بر مؤمنان از خودشان اولى و صاحب اختيارتر نيستم؟
حضرت با اين سخن خويش به اين آيه شريفه (النَّبِيُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ)2 اشاره فرموده و بر لزوم پيروى آنان و نافذ بودن فرمانش، از آنان اقرار گرفت; آن سان كه آيه شريفه نيز بر اين امر دلالت دارد.3
پس از اين مقدمات بود كه فرمود: من كنت مولاه فعلي مولاه;4 و اين همان معنايى بود كه تمام حاضران در آن مجلس و در رأس آن ها امير مؤمنان على عليه السلام، حسّانِ شاعر، آن دو نفر و ديگر صحابه از سخن آن بزرگوار برداشت كردند.
هم چنين همان معنايى بود كه فهرى آن را انكار نمود، و بر ابوطفيل سنگين آمد و فلان و فلان! هم آن را كتمان كردند.
البته همان معنايى است كه برخى دانشمندان با انصاف مانند تقى الدين مقريزى بدان اعتراف نموده ودر كتاب خود چنين آورده است:
ابن زولاق چنين گفته است: در روز هجدهم ذى حجه ـ روز غدير ـ گروهى از مردم مصر، مغرب و اطراف آن براى خواندن دعا جمع مى شدند; زيرا آن روز را به مناسبت وصيت پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله به اميرالمؤمنين على بن ابى طالب در جانشينى پس از خود، عيد مى دانستند.5
شواهد بسيار ديگرى نيز بر اين معنا گواه است كه ـ به برخى از آن ها اشاره نموديم ـ نهايت و چكيده همه آن ها اين سخن است:
واژه «مولى» در حديث شريف نبوى; يعنى كسى كه حق اولويت در اطاعت و صاحب اختيارى و حكم كردن از آنِ اوست و اين يعنى ولايت كبرى و امامت عظمى.
1 . اين جمله در ابتداى حديث، در روايت احمد بن حنبل، ابن ماجه، بزّار، نسائى، ابويعلى، طبرى، ابن حبّان، طبرانى، دارقطنى و ديگر محدّثان بزرگ اهل سنّت آمده است.
2 . سوره احزاب: آيه 6.
3 . سوره حشر: آيه 7.
4 . اين فراز را با «فاء» تفريع احمد بن حنبل، نسائى، طبرى، طبرانى، ضياء مقدسى، محاملى، ابويعلى، ابن كثير، سمهودى، متقى هندى و ديگران نقل كرده اند.
5 . المواعظ والاعتبار: 2 / 220.