روايتِ «برترى نداشتن حضرت على عليه السلام بر اصحاب بعد از خلفا»
از روايات بى پايه بخارى روايتى است كه در عدم برترى حضرت على عليه السلام بر اصحاب بعد از خلفا نقل مى كند. وى در بخش مناقب عثمان مى نويسد:
ابن عمر مى گويد: ما در زمان پيامبر صلى الله عليه وآله، هيچ يك از اصحاب را ـ به ترتيب ـ از ابوبكر، عمر و عثمان برتر نمى دانستيم، اما صرف نظر از اين سه نفر، به برترى هيچ يك از اصحاب بر ديگرى قائل نبوديم.1
در پاسخ به اين روايت جعلى بايد گفت كه ادلّه قاطع و برهان هاى كوبنده بسيار زيادى وجود دارد كه برترى امير مؤمنان على عليه السلام بر ابوبكر و عمر ـ تا چه رسد به عثمان ـ را به اثبات مى رساند; با اين همه، فرومايگى و پستى جاعل اين افترا باعث شده است تا تنها، برترى ابوبكر، عمر و عثمان را مورد تأكيد قرار دهد و ـ پناه بر خدا ـ امير مؤمنان على عليه السلام را هم پايه معاويه، عمرو عاص و مانند اين دو، قلمداد كند.
احاديث و اخبار فراوانى حتى از طرق و سندهاى اهل سنّت در ابطال و ردّ اين افترا وجود دارد و از اين رو است كه ابن عبدالبرّ قاطعانه به ردّ اين خبر مى پردازد و با نقل كلام ابن معين در مورد ابطال اين حديث، مى نويسد:
محمّد بن زكريا، يحيى بن عبدالرحمان و عبدالرحمان بن يحيى براى ما نقل كردند كه احمد بن سعيد بن حزم، از احمد بن خالد روايت مى كند كه مروان بن عبدالملك، گفت: ابوبكر، عمر، عثمان و على. سابقه و فضيلت حضرت على عليه السلام شناخته شده است. بنابراين، وى صاحب يك سنّت به شمار مى رود.
به او گفتند: اما برخى مى گويند: ابوبكر، عمر و عثمان، ولى نامى از حضرت على عليه السلام نمى آورند و به همين اندازه بسنده مى كنند.
در اين هنگام، وى به شدت اين افراد را مورد انتقاد قرار داد. يحيى بن معين مى گفت: ابوبكر، عمر، على و عثمان.
ابوعمرو مى گويد: برخى حديث ابن عمر را متذكر مى شوند كه ما در عهد رسول خدا صلى الله عليه وآله ـ به ترتيب ـ ابوبكر، عمر و عثمان را برتر مى دانستيم و بعد سكوت مى كرديم، بدين معنا كه صرف نظر از اين سه نفر، به برترى هيچ يك از اصحاب بر ديگرى قائل نبوديم.
ابن معين اين سخن را انكار مى كند و آن را به شدّت مورد انتقاد قرار مى دهد; چرا كه طرفداران اين سخن، بر خلاف ديدگاه همه فقها و محدّثان از گذشته تا به حال اهل سنّت، عمل مى كنند.
اين فقها و محدّثان، بعد از عثمان، على عليه السلام را برترينِ مردم مى دانند و در اصل اين مسأله اختلافى ندارند; بلكه تنها اختلاف آن ها اين است كه على عليه السلام برتر است يا عثمان؟!
از اين گذشته برخى علماى گذشته در مورد برترى على عليه السلام بر ابوبكر يا بالعكس نيز، ديدگاه هاى متفاوتى داشته اند.
اين اجماع نشان مى دهد كه حديث ابن عمر، توهّم بزرگى است و از معناى صحيحى برخوردار نيست حتى اگر سند آن صحيح باشد. طرفداران اين حديث، بايد حديث جابر و ابوسعيد را نيز بپذيرند، آن جا مى گويند:
ما در زمان رسول خدا صلى الله عليه وآله، مادرانِ فرزندانمان را از كنيزان مى فروختيم، اما اينان از پذيرش حديث جابر و ابوسعيد، سرباز مى زنند و به همين جهت، گرفتار تناقض مى شوند.2
1 . صحيح بخارى: 5 / 82 .
2 . الاستيعاب في معرفة الأصحاب: 3 / 1116.