1 . احمد بن حنبل شيبانى و نگاهى به شرح حال او
احمد بن حنبل شيبانى متوفاى سال 241 هجرى حديث «النجوم» را صحيح و معتبر نمى داند. اين ديدگاه را گروهى از دانشمندان اهل سنّت نقل كرده اند؛ براى نمونه ابن امير الحاج در كتاب التقرير والتحبير فى شرح التحرير، ابن قدامه در كتاب المنتخب و امير پادشاه حنفى در التيسير في شرح التحرير.1
همه كتاب هاى رجالى به شرح حال احمد بن حنبل پرداخته اند. ذهبى درباره او مى نويسد:
احمد بن حنبل شيخ الاسلام و آقاى مسلمانان در عصر خود بود. وى حافظ و حجّتى براى مسلمانان بود.
على بن مدينى درباره او مى گويد: به راستى خداوند اين دين را در روزگارى كه قبايل عرب بعد از رسول خدا صلى اللّه عليه وآله مرتد شدند، به دست ابوبكر صدّيق و در روز محنت به دست احمد بن حنبل تأييد كرد.
ابوعبيده نيز درباره او اظهار نظر كرده است. وى مى گويد: علم به چهار تن پايان يافت كه فقيه ترين آنان احمد بن حنبل بود.
ابن معين به نقل از ابن عياش درباره احمد بن حنبل چنين مى گويد: علما مى خواستند من همانند احمد بن حنبل بشوم، به خدا سوگند، من همانند او نشدم.
همام سكونى نيز درباره او سخن گفته است. وى مى گويد: احمد بن حنبل نظير خود را نديده است.
محمّد بن حماد طهرانى گويد: از اباثور شنيدم كه مى گفت: احمد بن حنبل از ثورى عالم تر ـ يا فقيه تر ـ است.2
1 . التقرير والتحبير: 3 / 99، التيسير في شرح التحرير: 3 / 243، سلسلة الاحاديث الضعيفه والموضوعه: 1 / 79.
2 . براى آگاهى بيشتر درباره احمد بن حنبل: ر.ك: تاريخ بغداد: 4 / 412، حلية الأولياء: 9 / 161، طبقات الشافعيّه: 2 / 27 ـ 63، تذكرة الحفاظ: 2 / 17، وفيات الأعيان: 1 / 47، شذرات الذهب: 2 / 96، النجوم الزاهره: 2 / 304… .