پيامبر خدا و سرزنش برخى اصحاب

پيامبر خدا و سرزنش برخى اصحاب
البته احاديث فراوان ديگرى نيز در خصوص اصحاب پيامبر در دست است كه نشان مى دهد تعداد زيادى از اصحاب به پريشان حالى مبتلا مى شوند و پس از پيامبر به افكار دوران جاهلى باز مى گردند و با ارتداد از دين، در زمره كفرورزان و زيان كاران قرار مى گيرند.
براى مثال مى توان به اين حديث كه در صحيح بخارى آمده اشاره كرد.
پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله فرمود:
أنا فرطكم على الحوض وليرفعنّ رجال منكم، ثمّ ليختلجنّ دوني، فأقول: يا ربّ! أصحابي.
فيقال: إنّك لا تدري ما أحدثوا بعدك؛
من پيشاپيش شما وارد حوض مى شوم، امّا برخى از شما كنار زده مى شويد و از من دور مى گرديد. من در اين هنگام مى گويم: پروردگارا! اينان اصحاب من بودند.
در پاسخ مى گويند: تو نمى دانى كه اينان پس از تو چه بدعتى نهادند.
در حديث ديگرى آمده است:
فأقول: سحقاً سحقاً لمن غيّر بعدي؛
من در اين هنگام مى گويم: از رحمت خدا دور باد، از رحمت خدا دور باد كسى كه بعد از من، (دين) را تغيير داد.
در برخى احاديث مى خوانيم:
إنّهم ارتدّوا على أدبارهم القهقرى؛1
آنان كاملاً به آيين گذشته خود بازگشتند.
در حديث ديگرى رسول خدا صلى اللّه عليه وآله به اصحاب خود فرمود:
لا ترجعوا بعدي كفّاراً؛2
پس از من به كفر باز نگرديد.
در حديث ديگرى فرمود:
الشرك فيكم أخفى من دبيب النمل؛3
شرك در ميان شما، از حركت مورچگان پنهان تر است.
علاوه بر اين، رسول خدا صلى اللّه عليه وآله در موارد بسيار، مناسبت هاى گوناگون و اماكن متعدد، سخنان سرزنش آميزى را عليه اصحاب ـ چه به صورت فردى و چه به صورت گروهى ـ مطرح نموده است و مى توان اين احاديث را در كتاب هاى اهل سنّت مشاهده كرد.
با اين وصف، آيا معرّفى تك تك اصحاب به عنوان ستارگان هدايت گر، سزاوار رسول خدا صلى اللّه عليه وآله هست؟

1 . صحيح بخارى، باب فى الحوض: 4 / 87 و 88 و ديگر صحاح و كتاب هاى حديثى.
2 . إرشاد الفحول: 76.
3 . الجامع الصغير: 2 / 303، حرف شين، شماره 4934. منّاوى مى گويد: امام احمد بن حنبل در مسند و هم چنين ابويعلى اين حديث را از قول ابونفيسه نقل كرده اند. هم چنين احمد بن حنبل و طبرانى آن را از ابوموسى روايت كرده و ابونعيم اصفهانى آن را در حلية الأولياء از قول ابوبكر نقل كرده است. فيض القدير: 4 / 229.