تكميل بحث

تكميل بحث
در لا به لاى اين كتاب، روشن شد كه برخى طريق هاى حديث «النجوم»، حديث ديگرى را نيز دربردارد. در اين حديث آمده است كه پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله فرمود:
اختلاف اُمّتي رحمة؛
اختلاف امّت من، رحمت است.
برخى محدّثان اهل سنّت سندهاى هر دو حديث را ضعيف دانسته اند. بنابراين، جا دارد كه در اين جا بخشى از سخنان محدّثان را پيرامون اين حديث نيز نقل كنيم.
حافظ عراقى مى گويد:
بيهقى در رساله الأشعريه خود به صورت تعليق، اين حديث را ذكر كرده و آن را در المدخل به صورت مسند از حديث ابن عباس، چنين آورده است كه پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله فرمود:
اختلاف أصحابي لكم رحمة؛
اختلاف اصحاب من، براى شما رحمت است.
آن گاه حافظ عراقى مى گويد: اِسناد اين حديث، ضعيف است.1
حافظ محمّد طاهر هندى درگذشته سال 986 هجرى2 در المقاصد مى نويسد:
حديث «اختلاف امّت من رحمت است» را بيهقى در ضمن حديثى طولانى به صورت مرفوع از ضحّاك از ابن عباس نقل مى كند و در بخشى از آن آمده است كه پيامبر صلى اللّه عليه وآله فرمود: «اختلاف اصحاب من، براى شما رحمت است».
طبرانى و ديلمى نيز اين حديث را به شيوه بيهقى نقل كرده اند.
گفتنى است كه نقل ضحّاك از ابن عبّاس، به صورت منقطع است. عراقى مى گويد: اين حديث، مرسل و ضعيف است.3
دانشمند معاصر محمّد ناصرالدين اَلبانى نيز ضمن ذكر سخنان تعدادى از علما درباره اين حديث، آن را بى پايه و اساس مى داند.4
اكنون كه سخنان بزرگان اهل سنّت در ردّ، تضعيف و جعلى دانستن حديث «اصحاب من هم چون ستارگانند» را مورد اشاره قرار داديم، به بررسى سندها و راويان اين حديث نيز مى پردازيم تا به تفصيل از سخنان پيشوايان اهل سنّت درباره آن آگاه شويم.

1 . المغنى عن حمل الأسفار (چاپ شده در حاشيه إحياء علوم الدين): 1 / 27.
2 . براى آگاهى از شرح حال او ر.ك: شذرات الذهب: 8 / 410، النور السافر: 261 و أبجد العلوم: 3 / 224.
3 . تذكرة الموضوعات: 90 و 91.
4 . سلسلة الأحاديث الضعيفة والموضوعة: 1 / 76 ـ 78.