روايت عبداللّه بن عمر
عبداللّه بن عمر نيز از راويان حديث اقتدا به شمار مى آيد. ذهبى روايت او را اين گونه نقل مى كند:
احمد بن صليح، از ذو النون مصرى، از مالك، از نافع نقل مى كند كه ابن عمر مى گويد: پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله فرمود: «پس از من به آن دو اقتدا كنيد».
ذهبى پس از نقل اين روايت مى گويد: اين روايت اشتباهى است كه از احمد سر زده و قابل اعتماد نيست(1).
ذهبى در موردى ديگر، اين روايت را نقل مى كند كه عُقيلى، پس از ذكر نام محمّد بن عبداللّه بن عمر بن قاسم بن عبداللّه بن عبيداللّه بن عاصم بن عمر بن خطّاب عدوى عمرى مى گويد: حديث او صحيح نيست و اين راوى به نقل حديث شناخته نشده است.
ذهبى در طريق ديگرى مى گويد: احمد بن خليل، از ابراهيم بن محمّد حلبى، از محمّد بن عبداللّه بن عمر بن قاسم، از مالك، از نافع نقل مى كند كه ابن عمر در روايت مرفوعه اى مى گويد: پيامبر صلى اللّه عليه وآله فرمود: «بعد از من به آن دو اقتدا كنيد».
چنين حديثى ارتباطى به روايات مالك ندارد.
دارقُطْنى در اين زمينه مى گويد: همين عُمَرى از مالك، اباطيلى را نقل مى كند. ابن منده مى گويد: او احاديث منكرى دارد(2).
اين روايت را ابن حجر نقل مى كند و مى گويد كه عُقَيلى بعد از نقل اين حديث مى گويد: اين حديث منكر است و اصلى ندارد.
اين روايت را دارقُطْنى نيز از احمد بن خليل بصرى با سندش نقل مى كند و سند او را همان گونه ذكر كرده، سپس مى گويد: اين سند مسلّم نيست و همين عُمَرى از نظر نقل حديث ضعيف است…(3).
همچنين ذهبى و ابن حجر اين حديث را در شرح حال احمد بن محمّد بن غالب باهلى آورده اند و پس از نقل گفتار علما در سرزنش و جرح او مى گويند:
از جمله روايات مصيبت بار او اين است كه مى گويد: محمّد بن عبداللّه عمرى، از مالك، از نافع، از ابن عمر نقل مى كند كه رسول خدا صلى اللّه عليه وآله فرمود: «پس از من به آن دو نفر يعنى ابوبكر و عمر اقتدا كنيد».
آن ها پس از اين سخن مى گويند: اين حديث به دروغ به مالك نسبت داده شده است.
ابوبكر نقّاش مى گويد: اين حديث بى ارزش و واهى است(4).
(1) ميزان الاعتدال: 1 / 242 ـ 243.
(2) ميزان الاعتدال: 6 / 218 ـ 219.
(3) لسان الميزان: 5 / 240.
(4) ميزان الاعتدال: 1 / 286، لسان الميزان: 1 / 378.