2 . إخبار رسول خدا از عدم جدائى قرآن و عترت
رسول خدا در حديث ثقلين اِخبار نموده كه هرگز ميان قرآن و عترت جدائى نخواهد بود و اين دو تا روز قيامت با يكديگرند:
لن يفترقا حتّى يردا عليّ الحوض.1
«لن يفترقا» يعنى قرآن و اهل بيت هرگز از هم جدا نمى شوند و تا قرآن هست، اهل بيت نيز در كنار آن است.
جمله «حتى يردا عليّ الحوض»; يعنى هم چنان عدم جدائى قرآن و اهل بيت ادامه دارد تا اين كه در قيامت در كنار حوض ]كوثر[ بر من وارد شوند.2
بر اساس روايات معتبر فريقين، اصحاب پيامبر نيز در قيامت بر پيامبر وارد مى شوند و چون رسول خدا صلى الله عليه وآله از احوال ايشان مى پرسد، خداوند عملكرد آنان پس از رحلت پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله را يادآور مى شود. در برخى از نقل هاى حديث آمده است:
إنّكم ستردون عليّ الحوض وتختلجون دوني فأقول: يا ربّ، أصحابي، أصحابي، فيقال: إنك لا تدري ما أحدثوا بعدك;3
به زودى در كنار حوض بر من وارد خواهيد شد و نزد من جدا مى شويد، پس من مى گويم: اى خدا، ]اينان[ اصحاب من، اصحاب من هستند؟! ندا مى رسد: تو نمى دانى كه بعد از تو ]اين اصحاب [چه كردند.
به نظر مى رسد كه پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله در اين قسمت از حديث، به فرجام بد بيشتر صحابه خود اشاره دارد، چنان كه در صحيح بخارى نيز به روسياهى اكثر اصحاب در روز قيامت تصريح شده است. بخارى نقل مى كند:
فلا أراه يخلص منهم إلاّ مثل همل النعم;4
از صحابه ]در آن روز[ خلاصى پيدا نمى كند مگر عده اندكى.
1 . مسند أحمد: 3 / 17 / ح 11147; المعجم الكبير: 3 / 65 / ح 2678; مسند أبي يعلى: 2 / 297 / ح 1021.
2 . شايد در بعضى روايات به جاى «عليَّ»، «على» آمده باشد و اين عبارت نيز صحيح است.
3 . مسند البزّار: 1 / 476 / ش 3168. در منابع زير به اين صورت آمده است كه:
«ليردنّ علي الحوض رجال ممن صاحبني حتى إذا رأيتهم ورفعوا إلي اختلجوا دوني فلأقولن: أي رب أصحابي أصحابي. فليقالن لي: إنك لا تدري ما أحدثوا بعدك»; صحيح مسلم: 7 و 69 ـ 70; المصنّف (ابن أبى شيبه): 7 / 415 / ش 35; مسند الشاميين: 4 / 34 / ش 2660; التمهيد (ابن عبدالبرّ): 2 / 293; جامع الأصول: 2 / 435 / ش 887 .
4 . صحيح البخاري: 7 / 208. هم چنين ر.ك: كنز العمّال: 11 / 132 ـ 133 / ش 30918. با توجه به عظمتى كه اهل سنّت براى صحابه معتقدند صحابه اى كه با يك لحظه ديدن پيامبر اين عنوان را پيدا كرده اند، و تك تك آن ها را سزاوار پيروى مى دانند و بر اساس «اصحابي كالنجوم» دينى تأسيس كرده اند، با همه اين توصيفات بسى جاى تعجب است كه در احاديث صحيح بخارى، مسلم و ديگران آمده است كه: «تعداد زيادى از آن ها، از كنار حوض رانده مى شوند و هلاكت ابدى نصيب آن ها مى گردد».