سند دوم

سند دوم:
ربيع بن سليمان مرادى
در سند دوم، ابن ابى حاتم، از ربيع بن سليمان مرادى روايت مى كند. ربيع شاگرد و ملازم امام شافعى و راوى فقه شافعى است. وى هم چنين از رجال ابوداوود، نسائى و ابن ماجه است. ابن حجر درباره وى مى نويسد:
الربيع بن سليمان بن عبدالجبار المرادي أبو محمّد المصري المؤذّن، صاحب الشافعي ثقة من الحادية عشرة. مات سنة سبعين وله ست وتسعون سنة.«4»1;2
ابومحمّد ربيع بن سليمان بن عبدالجبار مرادى مصرى، موذّن ملازم شافعى و از ثقات يازده گانه است. وى در سال هفتاد فوت كرده، در حالى كه نود و شش سال سن داشته است. وى از رجال چهار صحيح; يعنى صحاح ستّه به جزء صحيح هاى مسلم و بخارى است.
ايوب بن سويد رملى
راوى دوم، ايوب بن سويد رملى از رجال ابوداوود، نسائى و ابن ماجه (سه صحيح از صحاح شش گانه) است. ابن حجر درباره او مى نويسد:
صدوق يخطىء;3
راستگو است، امّا گاهى خطا مى كند.
عتبة بن ابى حكيم
راوى سوم نيز عتبة بن ابى حكيم از رجال صحيح مسلم و بخارى است.
در تهذيب الكمال آمده است:
قال أبو القاسم الطبراني: عتبة بن أبي حكيم من ثقات المسلمين… روى له البخاري في كتاب أفعال العباد والباقون سوى مسلم;4
ابوالقاسم طبرانى گويد: عتبة بن ابى حكيم در زمره ثقات مسلمانان است. بخارىـ در كتاب «افعال عباد» ـ و ديگر كتب صحيح شش گانه به غير از صحيح مسلم از وى روايت نقل كرده اند.
بنابراين هر دو سند ابن ابى حاتم معتبر و صحيح هستند.

1 . علامت «4» در تقريب التهذيب بيان كننده راويانى است كه از رجال چهار صحيح از صحيح هاى شش گانه هستند (يعنى غير از صحيح مسلم و بخارى). ابن حجر در تقريب التهذيب، ج 1، صفحه 27 مى نويسد:
«أمّا علامة «4» فهي لهم سوى الشيخين»; علامت «4» براى راويان صحاح، غير از دو صحيح بخارى و مسلم است.
2 . همان: 1 / 294 / ش 1899.
3 . همان: 1 / 118 / ش 616.
4 . تهذيب الكمال: 19 / 303 / ش 3771.