آياتى كه بر حجيّت پيامبران دلالت مى كنند
خداوند سبحان در سوره نساء از پيامبران خود ياد مى كند و خطاب به رسول خدا صلى الله عليه وآله مى فرمايد:
(رُسُلاً مُبَشِّرينَ وَمُنْذِرينَ لِئَلاّ يَكُونَ لِلنّاسِ عَلَى الله حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَكانَ الله عَزيزًا حَكيمًا);1
رسولان بشارت دهنده و ترساننده اند تا آن كه پس از ]فرستادن[ رسولان، مردم بر خداوند حجتى نداشته باشند و خدا همواره عزيز و حكيم است.
روشن است كه اگر بشارت دهنده و ترساننده در امورى كه بايد بشارت دهد و يا لازم است كه مردم را از آن بر حذر داشته و بترساند، دچار سهو، خطا و نسيان شود و يا به دروغ و از سر معصيت بندگان را به اشتباه اندازد، در اين صورت خداوند هرگز نمى تواند از بندگان در آن امور بازخواست كند، زيرا در صورت مؤاخذه بندگان، آنان در مقابل خداوند حجت دارند و مى توانند در مورد عمل ناشايست خود به خطا، سهو، نسيان و يا معصيت فرستاده او احتجاج و استناد كنند.
بنابراين كسى كه از سوى خداوند وظيفه دارد به نيكوكاران بشارت دهد و بدكاران را بترساند، بايد در معرفى نيك و بد دچار سهو، خطا و نسيان نشود و يا از سر معصيت بندگان را به نافرمانى خداوند نخواند، در غير اين صورت وى هرگز صلاحيت حجت بودن، بشارت دادن و ترسانيدن را نخواهد داشت. همان طور كه اگر يك مرجع دينى در پاسخ به سؤالات و ابتلائات مردم همواره دچار اشتباه و خطا گردد، صلاحيت تصدى آن منصب را ندارد. و يا چنان چه يك معلم در محدوده كار تربيتى و تعليمى خويش از سر سهو، خطا، نسيان و يا معصيت باعث افت تحصيلى شاگرد خود گردد، صلاحيت آموزش و تعليم را ندارد. همين طور است اگر فرستاده خداوند سبحان دچار سهو، خطا و نسيان شود، صلاحيت مقام نبوّت و رسالت را نخواهد داشت; زيرا نبى يا رسول وظيفه دارد با معرفى كارهاى نيك و بد و بشارت به نيكوكاران و ترسانيدن بدكاران، حجت را بر آنان تمام كند، زيرا كه خداى تعالى مى فرمايد:
(قُلْ فَلِلّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ);2
بگو حجت رسا (و تمام كننده) براى خداست.
و اگر چنين نبود، خداوند هرگز نمى توانست بدكاران را عذاب كند; چرا كه عذاب بدون اتمام حجت مصداق عقاب بلا بيان و به حكم عقل قبيح است، و خداوند هرگز مرتكب قبيح نمى شود. و به عبارتى ديگر عذاب خداوند پس از اتمام حجت است. خداى تعالى در اين باره مى فرمايد:
(وَما كُنّا مُعَذِّبينَ حَتّى نَبْعَثَ رَسُولاً);3
و ما هرگز عذاب نخواهيم كرد، مگر آن كه رسولى بفرستيم.
هم چنين اگر خداوند رسولى بفرستد كه به اشتباه و يا از سر نسيان و سهو و معصيت مردم را به گناه فراخواند، هرگز نمى تواند بندگان را به خاطر ارتكاب به آن گناه عذاب كند، زيرا سهو، نسيان، خطا و يا معصيت فرستاده او مانع از بيان معصيت بودن و عقاب داشتن عمل شده است و چنان چه بنده به واسطه ارتكاب آن عمل عذاب شود، عقاب بلا بيان خواهد بود.
1 . سوره نساء: آيه 165.
2 . سوره انعام: آيه 149.
3 . سوره اسراء: آيه 15.