يحيى بن عبّاد

يحيى بن عبّاد
راوى ديگر حديث مورد نظر که از «شعبة بن حجاج» روايت مى کند، شخصى است به نام «يحيى بن عبّاد ضبعى بصري» که از راويان أحمد بن حنبل است.1
ابن حجر عسقلانى يحيى بن عبّاد را در زمره کسانى آورده است که با وجود اين که از رجال بخارى هستند، اما شخصيتشان محلّ ترديد و بحث است.2ابن حجر از ساجىيکى از بزرگان جرح و تعديل نقل مى کند که درباره يحيى بن عبّاد گفته است: «أنّه ضعيف».3
خطيب نيز با اسناد خود به نقل از ساجى مى نويسد:
ضعيف: حدّث عنه أهل بغداد، سمعت الحسن بن محمّد الزعفراني يحدّث عنه، عن شعبة وغيره، لم يحدّث عنه أحد من أصحابنا بالبصرة، لابندار ولا ابن المثنى;
وى ضعيف است و اهل بغداد از او حديث نقل مى کنند. از حسن بن محمّد زعفرانى شنيدم که احاديث شعبى و ديگران را از طريق او نقل مى کرد ولى احدى از اصحاب ما در بصره از او حديث نقل نمى کنند; نه بندار و نه ابن مثنى.
هم چنين خطيب بغدادى به سند خود از على بن مدينى4 نقل مى کند که گفت:
سمعت أبي يقول: يحيى بن عبّاد ليس ممن أحدث عنه;
يحيى بن عباد از کسانى نيست که من از او حديث نقل کنم.
خطيب به نقل از ابن حبّان نيز مى نويسد:
وجدت في کتاب أبي، بخطّه يده: سألت أبا زکريا، قلت له: فأبو عبّاد يحيى ابن عبّاد البصري؟ قال: لم يکن بذاك، قد سمع و كان صدوقاً، و قد أتيناه فأخرج كتاباً، فإذا هو لايحسن يقرؤه فانصرفنا عنه;5
در کتاب پدرم اين گونه يافتم که: از ابو زکريا (يحيى بن معين) پرسيدم که آيا ابو عباد يحيى بن عباد بصرى است؟ گفت چنين نبوده است. شنيده شده که وى راست گو بوده است. ما نزد او رفتيم و او کتابى را آورد که نمى توانست خوب بخواند (و در ضبط احاديث مشکل داشت). ما هم از نزد او رفتيم.
ذهبى نيز درباره يحيى بن عبّاد تنها به تضعيف ساجى اکتفاء کرده و مطلبى در دفاع از او نياورده است.6

1. تاريخ بغداد: 14/150/ش 7463; الجرح والتعديل: 9/173/ش 712; تاريخ الإسلام: 14/ 445.
2. ر.ک: مقدّمة فتح الباري: 452.
3. همان; تهذيب التهذيب: 11 / 206 / ش 383.
4. «على بن مدينى» استاد شيخ بخارى است.
5. تاريخ بغداد: 14 / 150 / ش 7463; تهذيب الکمال: 31 / 397 / ش 6854; تهذيب التهذيب: 11 / 206207 / ش 383.
6. ميزان الإعتدال: 4 / 387 / ش 9550.