تعارض روايات در ذيل آيه مودّت
براساس روايات بسيارى كه پيشتر مطرح شد، مراد از «قربى» در آيه شريفه مودّت اميرالمؤمنين، فاطمه زهراء، امام حسن و امام حسين عليهم السلام هستند و بر فرض اين كه ظاهر آيه، حكايت از شمول «قربى» بر همه نزديكان پيامبر اكرم صلّى الله عليه وآله وسلّم كند، اين روايت آن را تخصيص زده و روشن مى كند كه آيه تنها در شأن اهل بيت پيامبر عليه وعليهم السلام نازل شده است.
اما در روايت طاووس از ابن عباس نقل شده است كه وقتى سعيد بن جبير اهل بيت عليهم السلام را مصداق «قربى» معرفى كرد، ابن عباس گفت: در بيان مراد خداوند عجله كردى، مراد از «قربى» همه قريشند!
برخى با استناد به اين حديث مدّعى اند كه چون ميان احاديثِ مربوط به شأن نزول آيه تعارض وجود دارد، پس هر دو دسته از احاديث از اعتبار ساقط مى شوند. اما بايد دانست كه بر فرض تعارض، آيا فقط اين تعارض ميان احاديث نقل شده از ابن عباس وجود دارد يا خير؟ هم چنين در حديث طاووس از ابن عباس، سخن ابن عباس به دليل تعارض مردود است و حق با سعيد بن جبير خواهد بود. به اين نكته نيز بايد توجه داشت كه فرض تعارض دو روايت، تساقط آن دو در صورتى ثابت است كه دو روايت از جهت سندى نيز مساوى بوده و داراى اعتبارى يكسان باشند; اما اگر سند يك روايت ضعيف باشد، هرگز توان معارضه با روايت صحيح السند را نخواهد داشت و در اين صورت تعارضى ثابت نيست تا تساقطى صورت پذيرد. بر مبناى همين روش علمى است كه نمى توان ميان روايت طاووس از ابن عباس و ديگر روايات قائل به تعارض شد، زيرا سند روايت طاووس از ابن عباس ضعيف و مخدوش است، از اين رو سند روايت ضعيف را نمى توان با روايات صحيح السند فراوانى كه در اين زمينه وجود دارد معارض دانست. در ادامه به بررسى سندِ اين روايت مى پردازيم.
منو