مختصرى در شرح حال ابن تيميّه:
ابن تيميّه از كسانى است كه بر همگان مى تازد و احدى از بزرگان و پيشوايان مذاهب و فرقه هاى مختلف از دست او در امان نيستند. از اين رو به دليل عقايد فاسد و نظريّات باطل او، بزرگان و رهبران اهل سنّت به گمراه بودن وى و زندانى كردن او فتوا داده اند، مگر آن كه توبه نمايد.
او در آخر توبه نكرد و در زندان جان داد.
شرح حال او را در الدرر الكامنة ابن حجر عسقلانى و البدر الطالع شوكانى و كتاب هاى ديگر مى يابيد.
عسقلانى در الدرر الكامنة مى نويسد: «در شهر دمشق اعلام كردند كه هر كس افكار ابن تيميّه اعتقاد داشته باشد، ريختن خون او و گرفتن اموالش حلال است».1
شوكانى نيز در البدر الطالع مى گويد: «محمّد بخارى حنفى ]متوفاى 841[ به بدعت گزارى وى و تكفير او تصريح كرد و در مجلس خود به روشنى گفت: «هر كسى بگويد ابن تيميّه شيخ الاسلام است، به واسطه گفتن همين جمله كافر است»».2
ابن حجر هيتمى مكى ]متوفاى 974[ ـ صاحب كتاب الصواعق المحرقة ـ در الفتاوى الحديثية مى نويسد:
ابن تيميّة عبد خذله الله وأضله وأعماه وأصمّه وأذلّه، وبذلك صرّح الأئمة الذين بيّنوا فساد أحواله وكذب أقواله. ومن أراد ذلك فعليه بمطالعة كلام الإمام المجتهد المتفق على إمامته وجلالته وبلوغه مرتبة الاجتهاد أبي الحسن السبكي، وولده التاج، والشيخ الامام العزّ بن جماعة وأهل عصرهم وغيرهم، من الشافعية والمالكية والحنفيّة، ولم يقصر اعتراضه على متأخّري الصوفية، بل اعترض على مثل عمر بن الخطاب وعلي بن أبي طالب ـ رضي الله عنهما ـ .
والحاصل: أنه لا يقام لكلامه وزن، بل يرمى في كل وعْر وحَزَن، ويعتقد فيه أنه مبتدع ضالّ مُضلّ غال، عامله الله بعدله، وأجارنا من مثل طريقته و عقيدته وفعله. آمين;3
ابن تيميّه بنده اى است كه خدا او را رها كرده و گمراه، كور، لال و ذليل نمود. درباره اين مطلب پيشوايانى كه در شرح فساد حال او و دروغ بودن اقوال وى سخن گفته اند و به كلمات وى رسيدگى نموده اند و اگر مى خواهيد، به مطالعه كلمات امام مجتهد، كسى كه بر پيشوايى و بزرگى او و رسيدن به مرتبه اجتهاد همگان اتفاق دارند، يعنى ابوالحسن سُبكى و فرزندش تاج الدين مراجعه كنيد. هم چنين مى توانيد كلمات شيخ امام العزّ ابن جماعه و معاصران و غير معاصران، از شافعيه، مالكيه و حنفيّه را ببينيد. ابن تيميّه فقط به اعتراض بر علماء متأخر صوفيه بسنده نكرده است; بلكه بر كسانى مثل عمر بن خطاب و على بن ابى طالب عليه السلام هم ايراد گرفته است. در نتيجه بايد گفت، كلام ابن تيميّه هيچ جايگاه علمى ندارد و در هر دشوارى و حزن به طعنه زدن مى پردازد و معتقد است كه طرف مقابل بحث او اهل بدعت، گمراه، گمراه كننده و غالى (غلو كننده) است. خدا با عدالتش با او رفتار كند و ما را از نيل به روش و عقيده و فعل او محافظت نمايد. آمين.
1 . «من اعتقد عقيدة ابن تيميّة حلّ دمه وماله»; الدّرر الكامنة: 1 / 171.
2 . «فصرّح بتبديعه ثم تكفيره ثم صار يصرّح في مجلسه: أنّ من أطلق على ابن تيمية أنّه شيخ الإسلام فهو بهذا الإطلاق كافر»; البدر الطالع: 2 / 46.
3 . الفتاوى الحديثية: 84 .