تواتر حديث مباهله

تواتر حديث مباهله
برخى از عالمان بزرگ سنى به تواتر حديث مباهله و به قطعيت صدور آن اذعان كرده اند. حاكم نيشابورى درباره اين مدّعا مى نويسد:
وقد تواترت الأخبار في التفاسير عن عبدالله بن عباس وغيره أنّ رسول الله صلّى الله عليه وآله وسلّم أخذ يوم المباهلة بيد علي وحسن وحسين وجعلوا فاطمة وراءهم، ثمّ قال: «هؤلاء أبناؤنا وأنفسنا ونساؤنا»;1
اخبار در تفاسير ]به نقل[ از ابن عباس و غير او متواتر است كه رسول
خدا صلى الله عليه وآله وسلّم در روز مباهله دست على، حسن و حسين عليهم السلام را گرفت و فاطمه عليها السلام را پشت سر ايشان قرار داد و آن گاه فرمود: «اينان پسران، جان ها و زنان ما هستند».
ابوبكر جصّاص نيز مى گويد:
فنقل رواة السِيَر ونقلة الأثر، لم يختلفوا فيه، أنّ النبي صلّى الله عليه وآله وسلّم أخذ بيد الحسن والحسين وعليّ وفاطمة رضي الله عنهم، ثمّ دعا النصارى الذين حاجّوه إلى المباهلة;2
همانا راويان سيره ها و ناقلان احاديث هيچ اختلافى ندارند ]و متفقند[ در اين كه پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم دست حسن، حسين، على و فاطمه عليهم السلام را گرفت و نصارايى را كه با ايشان مجادله مى كردند، به مباهله فرا خواند.
ابن عربى مالكى نيز در أحكام القرآن مى نويسد:
روى المفسّرون أن النبيّ صلّى الله عليه وآله وسلّم ناظر أهل نجران حتّى ظهر عليهم بالدليل والحجّة، فأبوا الإنقياد والإسلام، فأنزل الله عزّوجلّ هذه الآية، فدعا حينئذ عليّاً وفاطمة والحسن والحسين،ثمّ دعا النصارى إلى المباهلة;3
مفسّران روايت كرده اند كه پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم با اهل نجران مناظره كرد و با دليل و برهان بر آن ها غالب شد، اما آن ها از پذيرش و تسليم سرباز زدند. از اين رو اين آيه نازل شد و پيامبر در اين هنگام على، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام را دعوت كرد و نصرانيان را به مباهله فرا خواند.
محمّد بن طلحه شافعى نيز مى گويد:
أمّا آية المباهلة: فقد نقل الرواة الثقات والنقلة الاثبات، أنّ سبب نزول آية المباهلة، هى قوله تعالى: (قُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا…)… فلمّا أصبحوا، جاؤوا إلى رسول الله، فخرج إليهم محتضن الحسين آخذاً بيد الحسن و فاطمة خلفه و عليّ خلفهما ويقول: «أللّهمَّ هؤلاء أهلي».4
امّا درباره آيه مباهله، پس به تحقيق راويان مورد اعتماد و ناقلان دقيق آن را نقل نموده اند كه سبب نزول آيه (… قُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا…)… اين بود كه صبح گاهان ايشان با رسول خدا از منزل خارج شدند در حالى كه رسول الله صلّى الله عليه وآله وسلّم حسين را به آغوش كشيده و دست حسن را گرفته بود فاطمه پشت سر آن حضرت و على پشت هر دو ايشان مى فرمود: «خدايا، ايشان اهل من هستند».
وبالاخره از ميان متكلّمان نيز قاضى إيجى و شريف جرجانى آشكارا اعتراف كرده اند كه از ديدگاه اهل حديث، اخبار صحيح و روايات محكم دلالت دارند كه پيامبر اكرم صلّى الله عليه وآله وسلّم براى مباهله با اهل نجران فقط اميرالمؤمنين، حضرت فاطمه زهرا، امام مجتبى و حضرت سيدالشهداء عليهم السلام را فراخواندند5 كه عبارات متكلّمان سنى در بررسى دلالت احاديث مطرح خواهد شد. روشن است كه اقرار و اعتراف محدّثان، مفسّران و متكلّمان اهل تسنن به ثبوت داستان مباهله و تواتر احاديث آن، ما را از بررسى اسانيد روايات بى نياز مى كند; زيرا خبر متواتر مفيد قطع و يقين است و دقت در اسانيد آن از نظر علمى هيچ ضرورتى ندارد. در ادامه، متن اين حديث را از منابع معتبر اهل سنّت را مطرح مى كنيم.

1. معرفة علوم الحديث: 50.
2. أحكام القرآن: 2 / 18 ـ 19.
3. أحكام القرآن: 1 / 115. در چاپ ديگرى از همين كتاب، جلد 1، صفحه 360، چاپ دار الفكر ـ بيروت، نام على عليه السلام افتاده و يا حذف كرده اند; البته اين امر تازگى ندارد و از اين قبيل تحريفات و تصرفات در چاپ هاى مختلف كتب سنيان فراوان است، به طورى كه مواجهه محقّقان با اين گونه تصرّفات و تحريف ها عادى شده است!
4. مطالب السؤول في مناقب آل الرسول: 37 ـ 38.
5. المواقف: 3 / 632 ـ 633; شرح المواقف: 8 / 367.