1 . بيعت چيست؟
2 . آيا بيعتى بين امير مؤمنان على و خلفا واقع شده است؟
3 . اگر بين امير مؤمنان على و خلفا بيعتى واقع شده، وقوع آن چگونه بوده است؟
4 . اگر بين امير مؤمنان على و خلفا بيعتى واقع شده، در چه زمانى بوده است؟
5 . آيا اساساً امامت از طريق بيعت قابل اثبات است يا نه؟
ما براى اثبات خلافت و امامت امير مؤمنان على عليه السلام به ادلّه سه گانه قرآن كريم، سنّت قطعى رسول خدا صلى اللّه عليه وآله و عقل تمسّك مى كنيم و منظور ما از دليل عقلى، قاعده قبح تقدّم مفضول بر فاضل است و اين قاعده را حتّى ابن تيميّه نيز قبول دارد.
اما اهل سنّت، پس از اقرار به عدم وجود نصّ بر امامت ابوبكر و تنزّل از ادّعاى افضليت او، راهى جز اجماع صحابه و بيعت آنان با وى ندارند.
بيعت چيست؟
بيعت، قراردادى است اجتماعى; به اين معنا كه عدّه اى با فردى قرارى منعقد مى نمايند كه شخصى كه با او بيعت شده تعهّد مى كند كه ـ براى مثال ـ از كشور بيعت كنندگان حفاظت نمايد، امور مورد احتياج آنان را تأمين كند، خدمات فرهنگى و بهداشتى و… در حقّ آنان انجام دهد. بيعت كنندگان نيز متعهّد مى شوند كه از او اطاعت كنند و در مواردى اگر به كمك مالى و يا جانى نياز داشت (البتّه بر طبق ضوابطى) با او مساعدت و همكارى نمايند. بعد از اظهار تعهّد از طرفين، «بيعت» كه همين قرارداد اجتماعى است، محقَّق مى شود.1
1 . ر.ك: النهاية في غريب الحديث: 1 / 174، مقدّمه ابن خلدون: 1 / 209.