همراهى با ائمّه / فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لاَ مَعَ غَيْرِكُمْ

همراهى با ائمّه
فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لاَ مَعَ غَيْرِكُمْ;
پس با شما هستم با شما، نه با غير شما.
ما در اين فراز به خدمت ائمّه عليهم السلام عرض مى كنيم:
ما از شما جدا نخواهيم شد; چه غايب باشيد، چه حاضر و شاهد، چه در زندان باشيد، چه در اوج قدرت، در هر حالى كه باشيد ما با شما هستيم و فقط با شما.
پيش تر خوانديم كه «مُؤْمِنٌ بِسِرِّكُمْ وَ عَلاَنِيَتِكُمْ وَ شَاهِدِكُمْ وَ غَائِبِكُمْ وَ أَوَّلِكُمْ وَ آخِرِكُمْ… فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لاَ مَعَ غَيْرِكُمْ».
نتيجه عرض ارادت هاى پيشين اين شد كه در هر حال و با همه مشكلات، گرفتارى ها و شدايد از شما جدا نخواهيم شد.
البته در برخى از نسخه ها به جاى: «فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لاَ مَعَ غَيْرِكُمْ» آمده است: «لا مع عدوّكم».1
به نظر مى رسد اين دو عبارت با هم فرق ندارد. چون پيش تر گفتيم كه در طول تاريخ دو خط بوده است و هميشه در برابر هم وجود داشته; حق و باطل.
وقتى مى گويم: من با شما هستم، يعنى فكر، عقيده، حبّ، ارادت و عمل من، همه با شماست. چرا؟ چون شما حق هستيد، پس ما عداى شما، باطل است، خط مقابل هر كه مى خواهد باشد، خط باطل است. از اين رو بنا به هر دو نسخه، نتيجه يكى است.
خداوند متعال در قرآن كريم مى فرمايد:
(يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَكُونُوا مَعَ الصّادِقينَ);2
اى كسانى كه ايمان آورده ايد! تقواى خدا پيشه كنيد و با صادقان باشيد.
ما در ذيل اين آيه مباركه مباحثى درباره معيّت داشتيم. به طور كلى معيّت چند جور است:
1 . معيّت جسمانى، كسى با كسى با هم هستند در زمان و مكان واحد.
2 . معيّت معنوى; مى گويند: فلانى با فلانى است; يعنى از نظر عقيده، فكر و خط، گرچه هم ديگر را نديده و ارتباطى با هم نداشته باشند. اين معيّت معنوى است.
ما در ذيل اين آيه مباركه گفتيم: منظور از صادقان، اهل بيت عليهم السلام هستند. اين معنا در روايات اهل سنّت و در تفاسير آن ها نيز آمده است.3
از طرفى، در اين آيه به بودن با صادقان امر شده كه اين امر مطلق است. پس بر عصمت صادقان دارد.
چون اگر كسى به كسى گفت: تو با فلانى باش; يعنى تابع او، مطيع او، همراه او باش، از نظر فكرى و عقيدتى با او باش! اگر هيچ قيدى نداشته باشد بايد چنين فردى معصوم باشد، وگرنه امر به اين كه با فلانى باش و او معصوم نباشد، تناقض لازم مى آيد.
از اين روست كه ما در شريعت اسلام به اطاعت پدر و مادر مأمور هستيم و درباره تواضع، اطاعت و احترام نسبت به والدين تأكيد شده، اما اين امر مطلق نيست; بلكه مقيّد است; چرا كه پدر و مادر معصوم نيستند. اگر امر مطلق بود به يقين مى بايست معصوم باشند، از اين رو در قرآن مجيد اين گونه مى خوانيم:
(وَإِنْ جاهَداكَ عَلى أَنْ تُشْرِكَ بي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما);4
و هرگاه آن دو، تلاش كنند كه تو چيزى را همتاى من قرار دهى، كه از آن آگاهى ندارى، از ايشان اطاعت مكن.
امّا امر به بودن با صادقان مطلق است، ما مأموريم با آنان باشيم و آنان در همه احوال بايد معصوم باشند، وگرنه چنين امرى صادر نمى شد.
3 . معيّت ديگر، معيّت به معناى احاطه است. اين معيّت را خداوند متعال دارد. قرآن كريم مى فرمايد:
(وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ);5
و هر جا باشيد او با شماست.
اين معيّت به معناى احاطه است.
بنابراين، ما با اهل بيت عليهم السلام هستيم; چه غايب باشند، چه حاضر و شاهد، چه آن ها را بينيم و چه آن ها را نبينيم.
ما به خدمت امام زمان عليه السلام نمى رسيم، امّا مى خواهيم در خدمتشان باشيم. هم به خدمتشان نمى رسيم و هم مى خواهيم در خدمتشان باشيم. يعنى چه؟
يعنى با اطاعت و پيروى از آن بزرگوار در خدمتشان باشيم. بسيارى از مردم با ائمه عليهم السلام در يك شهر زندگى مى كردند، شايد هر روز مكرر آن حضرت را مى ديدند، امّا آنان فرسنگ ها با ائمه عليهم السلام دور بودند.
پس اگر ما راست مى گوييم بايستى در فكر و عقيده، در اعمال و اخلاق و روش با آن ها باشيم. چون تشخيص داديم كه حق اين جاست و جز اين، باطل است و ما مى خواهيم طرفدار حق باشيم.

Along with Guiding Leaders A New Glance At Commentary on – Zyarate Jameh Kabireh – (3)

1 . من لا يحضره الفقيه: 2 / 614، بحار الأنوار: 99 / 131.
2 . سوره توبه (9): آيه 119.
3 . ر.ك: جلد دوم، صفحه 39 از همين كتاب.
4 . سوره لقمان (31): آيه 15.
5 . سوره حديد (57): آيه 4.