ذخيره الهى
وَبَقِيَّةِ اللّهِ;
و (سلام بر) بقيّة اللّه.
«بقية اللّه» يعنى باقى گذاشته خدا. شايد اين عبارت از زيارت جامعه نيز اشاره به آيه شريفه قرآن كريم باشد، آن جا كه مى فرمايد:
(بَقِيَّةُ اللّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ);1
باقى مانده الهى براى شما بهتر است اگر ايمان داشته باشيد.
به يقين ائمّه عليهم السلام بقيّة اللّه هستند; يعنى خداوند متعال پس از آن كه همه پيامبران را براى هدايت جامعه بشرى فرستاد و آنان با مشكلات و مخالفت هاى شديدى از جانب اُمّت هايشان مواجه شدند تا اين كه آخرين سفير الهى حضرت محمّد بن عبداللّه صلى اللّه عليه وآله براى هدايت همه جوامع بشرى مبعوث شد و آن حضرت در اين راه آزارها و سختى هاى فراوان ديد كه فرمود:
ما أوذي نبى مثل ما أوذيت;2
هيچ پيامبرى به سان من مورد آزار قرار نگرفت.
ولى در مجموع مى توان گفت كه اهداف و مقاصد خداوند متعال از آفرينش اين بشر، ارسال رسل و انزال كتب آسمانى آن چنان كه شايد و بايد حاصل نشده است. امّا چون وعده الهى بايستى حاصل شود ناگزير خداوند متعال براى تحقّق آن، ائمّه را ذخيره كرده است و از آن ها تعبير به «بقيّة اللّه» نموده تا به توسّطشان به ويژه حضرت ولى عصر عجل اللّه تعالى فرجه الشريف در همين جهان هستى تحقّق يابد كه فرمود: (وَعَدَ اللّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي اْلأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَني لا يُشْرِكُونَ بي شَيْئًا وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ).3
و نيز بعيد نيست كه اين عبارت از زيارت اشاره به آيه ديگرى باشد، آن جا كه مى فرمايد:
(وَجَعَلَها كَلِمَةً باقِيَةً في عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ);4
و او آن كلمه را كلمه پايدارى در نسل هاى بعد از خود قرار داد، شايد باز گردند.
به هر حال، در روايت آمده كه امام زمان عليه السلام خود را به عنوان «بقية اللّه» معرّفى خواهد كرد و به آيه مباركه پيشين استشهاد خواهد نمود:
أوّل ما ينطق به ]القائم عليه السلام[ هذه الآية: (بَقِيَّةُ اللّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ)ثمّ يقول: أنا بقية اللّه وخليفته وحجّته عليكم، فلا يسلّم عليه مسلّم إلاّ قال: السلام عليك يا بقية اللّه في أرضه;5
نخستين كلامى كه امام زمان عليه السلام (به هنگام خروج) مى فرمايند، اين آيه است كه «باقى مانده الهى براى شما بهتر است، اگر ايمان داشته باشيد». آن گاه مى فرمايد: من بقيّة اللّه، حجّت و خليفه او بر شما هستم. هر كه از شما بر من سلام مى دهد بگويد: سلام بر تو اى باقى مانده الهى در روى زمين.
و از اين جا مى توان فهميد كه پس از امام زمان عجّل اللّه فرجه عالم دنيا به آخر خواهد رسيد، چنان كه در زيارت خواهيم خواند: «بكم فتح اللّه وبكم يختم» واللّه العالم.
1. سوره هود (11): آيه 86 .
2. مناقب ابن شهرآشوب: 3 / 42، بحار الانوار: 19 / 56، كنز العمال: 11 / 461، حديث 32161 با اندكى تفاوت.
3. سوره نور (24): آيه 54 .
4. سوره زخرف (43): آيه 28.
5. كمال الدين: 331، حديث 16.