اولاد پيامبر خدا و آيه مباهله

اولاد پيامبر خدا و آيه مباهله
بنابرآن چه در معناى «ذريّه» و «اولاد» در لغت و عرف بيان شد، ائمّه عليهم السلام ذريّه رسول اللّه صلى اللّه عليه وآله و اولاد آن حضرت هستند. اين موضوع از قرآن مجيد، سنّت و استعمالات نيز به دست مى آيد. فراتر اين كه مى توان گفت كه اطلاق اين دو عنوان بر آنان از حدّ و مرز لغت گذشته و اصطلاح شده است.
نخستين دليل بر اين معنا آيه مباهله است; آن جا كه خداوند متعال مى فرمايد:
(فَمَنْ حَاجَّكَ فيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَأَبْناءَكُمْ وَنِساءَنا وَنِساءَكُمْ وَأَنْفُسَنا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللّهِ عَلَى الْكاذِبينَ);1
هر گاه بعد از علم و دانشى كه به تو رسيده، كسانى درباره مسيح با تو محاجّه كنند و به ستيز برخيزند. بگو: بياييد ما فرزندان خود را فرا خوانيم و شما نيز فرزندان خود را; ما زنان خويش را دعوت كنيم شما نيز زنان خود را; ما نفوس خود و شما نيز نفوس خود را بخوانيد; آن گاه مباهله كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم.
واژه «أبناءنا» در اين آيه براى حسنين عليهما السلام آمده است. پيامبر اكرم اين آيه را به طور عملى تفسير كردند; يعنى چون در آيه مباركه به آوردن «أنفسنا» مأمور شدند امير مؤمنان على عليه السلام را آوردند و اين تفسير «أنفسنا» شد. و در امتثال امر به آوردن «نساءنا» پيامبر صلى اللّه عليه وآله حضرت صدّيقه طاهره عليها السلام را آوردند و «نساءنا» تفسير شد و در اطاعت امر به آوردن «أبناءنا» حسنين عليهما السلام را آوردند.
فرق «ذرّيه» و «اولاد» معلوم گشت; ولى دو كلمه «أبناء» و «أولاد» در خصوص فرزندان على و فاطمه نسبت به رسول اللّه سلام اللّه عليهم أجمعين ترادف دارند. اين ترادف از استدلال هايى كه ائمّه عليهم السلام در اين زمينه نموده اند كاملاً هويداست.
شيخ طبرسى در كتاب الاحتجاج مى نويسد:
روزى هارون الرشيد از امام كاظم عليه السلام پرسيد: به چه دليل شما ذرّيه يا اولاد پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله هستيد؟
حضرتش مطالبى را بيان داشت و آن گاه فرمود:
لو أنّ النبي نشر فخطب إليك كريمتك، هل كنت تجيبه؟
اگر هم اكنون پيامبر اكرم صلى اللّه عليه وآله دخترت را از تو خواستگارى كنند، پاسخ مثبت مى دهى؟
هارون گفت: سبحان اللّه! چرا موافق نباشم; بلكه بدين وسيله به عرب و عجم و قريش فخر مى كنم.
حضرت امام كاظم عليه السلام ضمن جواب از هارون به آيه مباهله استدلال مى كنند.2
اين روايت معروف است و از اين جا ترادف بين واژه «ابن» و «ولد» يا «ابن» و «ذريه» نيز معلوم مى شود.
البتّه احاديث بسيارى در اين مورد وجود دارد كه شايد واقعاً شمردنى نباشند و تعبيرهاى: «الحسن ابني»، «الحسين ابني»، «والحسن والحسين ابناي» يا «ولداي» و امثال اين ها به وفور در موارد مختلف از پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله شنيده شده است.3

1. سوره آل عمران (3): آيه 61.
2. الاحتجاج: 2 / 164.
3. بحار الانوار: 35 / 210، حديث 11، و 37 / 48، حديث 27، الامالى، شيخ صدوق: 130، المستدرك على الصحيحين: 3 / 166 و منابع ديگر.