پايه هاى دين و هدايت گران مردمان

پايه هاى دين و هدايت گران مردمان
امير مؤمنان على عليه السلام خاندان محمّد عليهم السلام را اين گونه توصيف فرموده است:
هم أساس الدين وعماد اليقين؛
آنان پايه استوار دين و ستون محكم يقين هستند.
اين عبارت بعد از اين گفتار آمده است كه فرمود:
هم موضع سرّه، إليهم يفىء الغالي وبهم يلحق التالي لا يقاس بآل محمّد عليهم السلام من هذه الاُمة أحد؛1
آنان جايگاه اسرار خداوندى هستند، افراط گران بايد به سوى آنان برگردند و عقب ماندگان بايد خود را به آنان برسانند، كسى از اين اُمّت با خاندان محمّد عليهم السلام مقايسه نمى شود.
گويى منظور حضرت اين است كه به راستى كسانى كه داراى اين ويژگى ها هستند و به اين فضايل و برترى ها رسيده اند همان ها اساس دين و ستون يقين هستند. افراط گران بايد به سوى آنان برگردند و عقب ماندگان بايد خود را به آنان برسانند.
امير سخن در جاى ديگرى مى فرمايد:
هم دعائم الإسلام وولائج الإعتصام، بهم عاد الحقّ إلى نصابه، وانزاح الباطل عن مقامه، وانقطع لسانه عن منبته؛2
آنان ستون هاى محكم اسلام و پناه گاه هاى اميد به لطف خدا هستند و به وسيله آنان حق و درستى به جايگاه خود باز مى گردد و باطل از مقام خود به پايين كشيده مى شود و زبانش از ريشه قطع مى گردد.
حضرت على عليه السلام در جاى ديگر خاندان پيامبر را اين گونه توصيف مى نمايد:
هم أزمّة الحقّ وأعلام الدين وألسنة الصدق، فأنزلوهم بأحسن منازل القرآن، ورِدُوهُم ورودَ الهيم العطاش؛3
آنان زمامداران حق و درستى، پيشوايان دين و زبان هاى راست گو و حقيقت هستند، پس همانند قرآن، آنان را به بهترين احترام و منزلگاه فرود آوريد و به سان تشنگان سرگردان با اشتياق چشم حيات به آنان رو كنيد.
در اين فراز والا چند عبارت قابل توضيح است:
1 . «افراط كاران و غاليان به آنان باز مى گردند و عقب ماندگان به آن ها بايد برسند».
منظور از اين عبارت، يعنى كه اهل بيت عليهم السلام ميزان سنجش بين تندروى و كندروى در دين هستند و شايد اين معنا همان معناى توصيف اهل بيت عليهم السلام باشد كه در روايت آمده است كه فرمودند:
ما جايگاه معتدلى هستيم كه هيچ گاه افراط گران با ما نيستند و هيچ رونده اى از ما پيشى نمى گيرد.4
2 . «آنان زمامداران حق هستند».
منظور اين است همواره و در هر حال حق با آن هاست، هر جاى كه بگردند حق با آنان به چرخش درمى آيد و همواره پيامبر گرامى صلى اللّه عليه وآله درباره امير مؤمنان على عليه السلام مى فرمودند:
علي مع الحقّ والحقّ مع علي، يدور معه حيث دار، ولن يفترقا حتى يردا عليَّ الحوض؛5
على با حق و درستى است و درستى و حق همواره با على است؛ هر جاى كه برود او همراهش هست و هرگز از هم جدا نخواهند شد تا اين كه در كنار حوض به نزد من خواهند رسيد.
آن گاه امير مؤمنان على عليه السلام آن بزرگواران را به زبان گوياى راستى وصف مى كند و در واقع كه آيه شريفه ذيل را به آن بزرگواران تفسير مى نمايد، آن جا كه مى فرمايد:
(وَاجْعَلْ لي لِسانَ صِدْق فِي اْلآخِرينَ)؛6
و براى من در مردمان آينده زبان راستى قرار بده.

1 . نهج البلاغه: 47.
2 . همان: 357.
3 . همان: 118.
4 . الكافى: 1 / 1010.
5 . از جمله راويان اين حديث خطيب بغدادى در تاريخ بغداد: 14 / 321، و هيثمى در مجمع الزوائد: 7 / 236 است.
6 . سوره شعراء: آيه 84 .