نكاتى مهم
در اين گفتار چند نكته مهم را بايد يادآور شويم:
1 . ماندگارى اسلام به ماندگارى اهل بيت عليهم السلام است.
دين، تا زمانى برقرار است كه اهل بيت عليهم السلام باشند. پس آنان ضامن ماندگارى دين و يقين هستند و هستى اين دو به آنان نيازمند است، همان گونه كه ماندگارى ساختمان به ستون و پايه نيازمند است. شايد همين معناى عبارتى باشد كه فرمود: «آنان، پايه ها و كوه هاى دين هستند».
2 . زمين هيچ گاه از آنان خالى نخواهد بود
زيرا خداوند متعال، جاودانگى را بر دين و آيين خود نوشته است و آنان، نشان گران و پرچم هاى هدايت به سوى آن هستند.
امير مؤمنان على عليه السلام در سخن ديگرى مى فرمايد:
ألا إنّ مثل آل محمّد عليهم السلام كمثل نجوم السماء، إذا خوى نجم طلع نجم؛1
بدانيد و آگاه باشيد! خاندان محمّد عليهم السلام مانند ستارگان آسمان هستند كه هر گاه ستاره اى افول نمايد، ستاره ديگرى طلوع مى كند.
امير سخن در سخن ديگر به روشنى درباره ماندگارى آنان تا زمانى كه زمين پابرجاست سخن رانده است:
اللهم بلى، لا تخلو الأرض من قائم للّه بحجّة، إمّا ظاهراً مشهوراً وإمّا خائفاً مغموراً، لئلاّ تبطل حجج اللّه وبيّناته، وكم ذا، وأين اُولئك؟ أُولئك ـ واللّه ـ . الأقلّون عدداً، والأعظمون عند اللّه قدراً، يحفظ اللّه بهم حججه وبيّناته، حتّى يودعوها نظراءهم، ويزرعوها في قلوب أشباههم، أولئك خلفاء اللّه في أرضه، والدعاة إلى دينه، آه آه شوقاً إلى رؤيتهم؛2
آرى، زمين از كسى كه حجّت برپاى خداوند است، تهى نماند كه يا پديدار و شناخته شده است و يا ترسان و پنهان از ديده ها، تا هيچ گاه حجّت هاى خداوند باطل نشود و نشانه هايش از ميان نرود و اينان چند نفرند و كجا جاى دارند؟
به خداوند سوگند! آنان در شماره اندكند و در نزد خدا بزرگ مقدار كه خداوند حجّت ها و نشانه هاى خود را به آنان، نگهبانى مى كند، تا به همانندهاى خويش بسپارند و در دل هاى همانندگانشان بكارند (و به آنان تحويل دهند)… اينان جانشينان خداوند در زمين هستند و مردم را به دين راستين او فرا مى خوانند، آه! چقدر آرزومند و مشتاق ديدار آنان هستم.
حافظ ابن حجر عسقلانى در اين زمينه گويد:
«و اين روايت كه حضرت عيسى پشت سر يك نفر از اين اُمّت در آخر الزمان نماز به جاى مى آورد، دلالت به نظر درست و اقوال صحيحى دارد كه هيچ گاه زمين از حجّت پابرجاى الاهى خالى نخواهد ماند».3
3 . همواره پرسش ها4 و حركت ها از آن ها و به سوى آن ها بايد باشد.5
از اين رو حضرت مى فرمايد:
مانند شتران تشنه و سرگردان كه روى به آبشخور مى نهند به آنان روى كنيد.
تمامى اين نكات از معانى «حديث الثقلين» ـ كه هر دو گروه مسلمانان به صورت همه گير و متواتر نقل كرده اند ـ مى تواند باشد، همان گونه به آن اشاره خواهيم كرد.
1 . نهج البلاغه: 146.
2 . همان: 297.
3 . فتح البارى: 6 / 385.
4 . اشاره اى است به آيه شريفه اى كه مى فرمايد: (فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ).
5 . اشاره اى است به آيه شريفه اى كه مى فرمايد: (فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَة مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي الدِّينِ وَلِيُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَيْهِمْ).