عدم سنجش كسى از اُمّت با مرتبه و مقام اهل بيت عليهم السلام
امير مؤمنان على عليه السلام در سخنى مى فرمايد:
لا يقاس بآل محمّد من هذه الأُمّة أحد ولا يسوّى بهم من جرت نعمتهم عليه أبداً؛1
هيچ كس با مرتبه و مقام خاندان پيامبر از اُمّت اسلامى سنجيده نمى شود و هيچ گاه كسانى كه خود مشمول نعمت هاى اهل بيت هستند، با خود آنان برابر نمى شوند.
اين عبارت شامل گفتارى همه جانبه است و آن چه مى فرمايد: «و هيچ كس از اين اُمّت با خاندان محمد سنجش نمى شود»؛ يعنى: در تمام رتبه ها و داشته ها؛
منظور از «از اين اُمّت»؛ يعنى: و از ديگر اُمّت ها نيز كسى با شما سنجش نمى شود؛ و اين به دليل اولويّت اُمّت اسلامى بر ديگر اُمّت هاست؛ زيرا قرآن، اُمّت اسلامى را از تمام اُمّت ها برتر مى داند، آن جا كه مى فرمايد:
(كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّة أُخْرِجَتْ لِلنّاسِ)؛2
شما بهترين امتى هستيد كه براى مردم پديدار شديد.
و منظور از «أحداً»: هر كس كه باشد.
معناى «و برابرى نمى كند با آن ها…»: گرچه در ظاهر برترى داده شد، ولى به صورت قطعى برترى داده نخواهد شد.
«كسانى كه مشمول نعمت هاى آن بزرگواران شده اند»، نعمت در اين گفتار، شامل همه نعمت هاست.
«هرگز» نفى و انكار هميشگى است، يا اين كه هر نعمتى كه بوده و خواهد بود تا هميشه زمان از اهل بيت عليهم السلام جارى خواهد بود.
اين معناى بسيار دقيق و ظريف است كه در ادامه برخى از موارد آن را توضيح خواهيم داد.3
امير مؤمنان على عليه السلام با اين گفتار باب برترى جويى بين پيامبران بزرگ الاهى و هم چنين فرشتگان بلند مرتبه خداوند را با اهل بيت عليهم السلام به طور كامل مى بندد تا چه رسد به سنجش آنان با اصحاب رسول و فرستاده پروردگار جهانيان.
يكى از پژوهش گران سنّى، نيكو و دادگرانه سخن گفته، آن جا كه گويد:
هر كس يكى از اصحاب پيامبر را بر ديگر اصحاب برترى دهد، منظور او به يقين برترى دادن بر على نيست؛ زيرا على از اهل بيت پيامبر است.
پس برترين آفريدگان بعد از حضرت محمّد صلى اللّه عليه وآله خاندان او هستند، و اين، همان واقعيّت و حقيقت است؛ زيرا آنان مانند پيامبر بر تمامى پيامبران الاهى برترى جستند و آنان مهتر آفريدگان در آفرينش، اخلاق و كمالات هستند.
چرا در آفرينش برترند؟ زيرا با پيامبر از يك نور و از يك ريشه و درخت آفريده شدند؛ همان گونه كه از روايت هاى فراوان مورد اتّفاق همگان برمى آيد:
1 . نهج البلاغه: 47.
2 . سوره آل عمران: آيه 110.
3 . ر.ك: ص 61 از همين كتاب.