سوم. عدالت و دادگرى

سوم. عدالت و دادگرى
همان گونه كه پيش تر گفتيم، صفت و شرط سومى كه اهل سنّت براى امام بيان كرده اند، عدالت و دادگرى است. ما در اين باره احاديث بسيارى داريم كه مورد اتفاق ميان مسلمانان است، اهل سنّت نيز به صحيح بودن آن احاديث اعتراف دارند و تمام آن ها شهادت مى دهند كه عادل ترين مردم در ميان اصحاب رسول خدا صلى اللّه عليه وآله على بن ابى طالب عليهما السلام است. ما در اين زمينه فقط به ذكر دو حديث اكتفا مى كنيم:
حديث يكم. رسول خدا صلى اللّه عليه وآله فرمود:
كفّي وكفّ علي في العدل سواء;
دست من و دست على در عدالت و دادگرى يكسان است.
اين حديث را ابن عساكر در تاريخ مدينة دمشق، خطيب بغدادى در تاريخ بغداد، متّقى هندى در كنز العمّال، صاحب الرياض النضره در مناقب العشرة المبشّره و ديگران روايت كرده اند.1
حديث دوم. رسول خدا صلى اللّه عليه وآله به حضرت على عليه السلام فرمود:
يا علي! اخصمك بالنبوّة ولا نبوّة بعدي وتخصم الناس بسبع ولا يخصمك فيها أحد من قريش: أنت أوّلهم إيماناً باللّه وأوفاهم بعهد اللّه وأقومهم بأمر اللّه وأقسمهم بالسويّة وأعدلهم في الرعية وأبصرهم بالقضيّة وأعظمهم عند اللّه مزيّة;
اى على! تو در همه كمالات با من برابر هستى تنها مقام نبوّت در تو نيست; چرا كه بعد از من ديگر پيامبرى نخواهد آمد. تو امتيازهايى دارى كه هيچ يك از قريش چنين نبودند; در ميان آن ها نخستين كسى هستى كه به خدا ايمان آوردى، در پيمانى كه با خدا بسته اى باوفاترين آن ها هستى و در ميان قريش تنها كسى هستى كه فرمان خدا را اجرا مى كنى، تو در تقسيم كردن اموال بهترين تقسيم كننده ها، در ميان مردم عادل ترين آن ها، در امر قضاوت بيناترين مردم هستى و برترى تو در نزد خدا بس بزرگ و باعظمت است.
اين حديث را ابونعيم اصفهانى در حلية الاولياء،2 نگارنده الرياض النضره و ابن عساكر نقل مى كنند. ابن عساكر اين روايت را از عمر بن خطاب نقل مى كند كه عمر مى گويد: كفّوا عن ذكر علي… . آن گاه ابن عساكر اين فراز از اين حديث را نيز نقل مى كند.
البتّه شما مى دانيد آن گاه كه عقيل برادر حضرت على عليه السلام در هنگام تقسيم بيت المال، مال بيشترى را طلب كرد، آن حضرت چگونه عدالت را حتّى در برخورد با برادرش انجام داد و جريان هاى ديگرى كه در كتاب هاى اهل سنّت نيز آمده است كه همه آن ها حاكى از عدالت آن حضرت است و ما به جهت طولانى نشدن بحث از ذكر آن ها خوددارى مى كنيم.

1 . تاريخ مدينة دمشق (شرح حال على عليه السلام): 2 / 438، حديث 945 و 946، تاريخ بغداد: 8 / 77، در اين منبع آمده است: «يدي ويد علي في العدل سواء»، كنز العمّال: 11 / 604، حديث 32921، الرياض النضره: 2 / 120، در اين منبع آمده است: «كفّي وكفّ علي في العدد سواء».
2 . حلية الاولياء: 1 / 65.