محور هشتم

محور هشتم:
سخن ديگر اين كه، به راستى كدام يك از اين دو برادر با امّ كلثوم ازدواج كرد: عون بن جعفر يا محمّد بن جعفر؟!
روايات اهل سنّت در اين مورد، به صورت هاى مختلفى وارد شده است. ابن سعد و دارقُطْنى ـ آن سان كه در «الإصابه» آمده است ـ گويند: عون در دوران زندگى امّ كلثوم از دنيا رفت و برادرش، محمّد او را به همسرى گرفت. سپس محمّد نيز درگذشت و عبداللّه او را به ازدواج خود درآورد.
ابن سعد اين گونه روايت مى كند: امّ كلثوم مى گفت: من از اسماء بنت عُمَيْس، شرم مى كنم، چرا كه دو پسرش در نزد من مُردند و من بر اين سوّمى مى ترسم. ولى امّ كلثوم در نزد عبداللّه از دنيا رفت(1).
ابن قُتَيْبَه اين داستان را به گونه ديگرى نقل مى كند. او مى گويد: هنگامى كه عمر كشته شد، محمّد بن جعفر، با امّ كلثوم ازدواج كرد و در دوران زندگى او مُرد. سپس عون بن جعفر با او ازدواج كرد و امّ كلثوم در نزد او از دنيا رفت(2).
ملاحظه مى كنيد كه ابن قُتَيْبَه ازدواج محمّد بن جعفر با امّ كلثوم را پيش از ازدواج عون با او دانسته است و وفات او را در نزد عون ذكر كرده و هيچ نامى از عبداللّه به ميان نياورده است.
از طرفى، گرچه ابن عبدالبرّ در شرح حال امّ كلثوم، به جريان ازدواج او بعد از عمر و نيز به مسأله ازدواج عون با او، هيچ اشاره اى نكرده است، با اين وجود، در شرح حال محمّد بن جعفر مى گويد:
محمّد بن جعفر بن ابى طالب همان كسى است كه بعد از مرگ عمر بن خطّاب، با امّ كلثوم دختر على بن ابى طالب، ازدواج كرد(3).

(1) الطبقات الكبرى: 8 / 338.
(2) المعارف: 122.
(3) الإستيعاب: 3 / 424.