آیت الله سید علی حسینی میلانی
انتشارات الحقایق، چاپ چهارم، 1390، قم
روایاتی که از رسول خدا دربارۀ امیر المؤمنین علیه السلام نقل شده و برای امامت و خلافت بلافصل آن حضرت بدانها استدلال می شود، بسیار است. از جمله یکی از روایاتی که شیعه و سنی نقل کرده اند حدیثی است موسوم به حدیث ولایت که رسول خدا ضمن سخنانی به امیر المؤمنین علیه السلام فرمود:« أنت وليّ كلّ مؤمن بعدي».
آیت الله سید علی حسینی میلانی در کتاب نگاهی به حدیث ولایت، به نقل، راویان و وجوه دلالت این حدیث پرداخته است.
وی می نویسد: اين حديث شريف به وجوه مختلفى بر امامت امير مؤمنان على عليه السلام دلالت دارد:
1- ثبوت ولايت و حقّ سرپرستى و اولويّت براى امير مؤمنان على عليه السلام.
2- دلالت حديث بر عصمت امير مؤمنان على عليه السلام.
3- بغض امير مؤمنان على عليه السلام موجب خروج مبغض از اسلام مى شود و براى ورود دوباره به جرگه مسلمانان بعد از دست كشيدن از بغض و انحرافش، بايد تجديد اسلام نمايد و از نو شهادتين را بگويد.
نویسنده محترم در بخش یکم، راويان حدیث ولایت را برشمرده است؛ 12 نفر از صحابه از جمله: عبداللّه بن عبّاس؛ عمران بن حصين؛ بريدة بن حصيب. و 28 تن از حافظین و محدثین مشهور اهل سنت از جمله:
1. ابو داوود طيالسى، نويسنده المسند؛
2. ابوبكر بن ابى شِيبه، نويسنده المصنَّف؛
3. احمد بن حنبل، پيشواى حنابله، نويسنده المسند؛
4. ابوعيسى تِرمذى، نگارنده الصّحيح؛
5. نَسايى، نگارنده السُّنن؛
6. ابويعلى موصلى، نگارنده المسند؛
7. ابوجعفر طبرى، نگارنده دو كتاب معروف تاريخ طبرى و تفسير طبرى؛
8. ابوحاتم ابن حِبّان، نويسنده الصّحيح؛
از آنجایی که طرق راویان بیشتر به سه نفر بر می گردد؛ نویسنده محترم ضمن نقل الفاظ احادیث از این سه نفر، الفاظ و دلالت آنها را مورد بررسی قرار داده است.
وی ضمن نقل حديث ولايت به روايت ابن عبّاس، عمران بن حصين، و بريدة بن حصيب به دلالت این حدیث بر امامت، و عصمت امیر المؤمنین علیه السلام اشاره کرده است.
روایت بريدة بن حصيب بیانگر این است که بغض على عليه السلام موجب خروج از اسلام است.
در ادامه مناقب و فضايل ديگر امیر المؤمنین علیه السلام نقل شده و به بیان حديث ولايت در آغاز دعوت رسالت رسول خدا صلی الله علیه وآله اشاره شده است.
وجود نفاق و حركت منافقانه در دوران رسول خدا صلى اللّه عليه وآله و نگاهى به دشمنى خالد با امير مؤمنان على عليه السلام از دیگر مطالب این بخش است.
نویسنده محترم در بخش سوم به بررسى اشكالات بر حديث ولايت و نقد مخالفان پرداخته است. آنان ولیکم را به معنای یاوری و نصرت گرفته اند.
در ادامه تحریف این حدیث شریف را در برخی از کتابهای مهم اهل سنت گوشزد کرده است از جمله: تحريف حديث ولايت در صحيح بُخارى، سنن بیهقی، مصابیح السنۀ بغوی، مشکاة المصابیح خطیب تبریزی، و منهاج السنۀ ابن تیمیه.
در میان اینان، ابن تیمیه با جسارت تمام، اصل صدور حدیث را منکر شده است.
