7 . آيا علم كلام سبب شكست مسلمين است؟

7 . آيا علم كلام سبب شكست مسلمين است؟
روشن شد كه موضوع علم كلام مباحث اعتقادى است كه شامل اعتقاد به يگانكى پروردگار و شناخت صفات او، نبوت و شرايط آن، پيامبر و اوصياء او، معاد و مواردى از اين قبيل است. در ابتدا هدف از طرح مباحث كلامى، شناخت اين اصول است، و مرحله دوم دعوت ديگران به اين اصول از راه حكمت و موعظه نيكو.
چگونه علم كلام باعث شكست مسلمين در مقابل دشمنان اسلام مى شود؟!
وقتى اصول عقائد بر حق استوار شود و هدف از مباحث اعتقادى رسيدن به حقيقت باشد و بحث كنندگان ـ به ويژه در مقام گفتگو و مناظره با ديگر مذاهب ـ عدل و انصاف و اخلاق خوب را رعايت نمايند و به قواعدى كه براى مناقشات علمى و مناظره قرار داده اند پاى بند باشند، علم كلام بهترين عامل براى سرافرازى مسلمين در برابر دشمنان و اتحاد ميان مسلمانان است.
اما وقتى هدف از علم كلام چيره شدن بر طرف مقابل باشد، به هر قيمتى حتى با فحش و ناسزاگويى، شكى نيست كه اين روش راه به جايى نخواهد برد و به زودى موجب متلاشى شدن اتحاد مسلمين و پراكندگى صفوف آنان و شكست در مقابل دشمنان خواهد شد.
پس كسانى كه مى گويند: «علم كلام موجب ضعف است»، و يا «يكى از عوامل سرشكستگى مسلمانان است»، اين جمله به شكل كلى صحيح نيست.
خلاصه اين كه علم كلام در هيچ روزگارى موجب ضعف مسلمين و شكست خوردن آنان نبوده است; بلكه ـ در هر زمانى كه حقيقتاً با پيروى از روش هاى صحيح، اين علم را به كار برده اند ـ خود عامل وحدت كلمه مسلمين و پيوستن صفوف آنان و سرافرازى در مقابل دشمنان شده است.
البته با اين حال منكر نيستيم كه همين علم را برخى وسيله توجيه عقائد باطل خود قرار داده اند; ولى اين موضوع به علم كلام اختصاص ندارد. چه بسيار از علوم اسلامى كه وسيله اى براى پياده شدن اهداف مخالفان در رويارويى با حق و دين اسلام، گرديده است.
اين مطلب موجب اتهام به علم كلام نمى شود; بلكه وظيفه مردم است تا ميان عالمان علم كلام تفاوت گزارده و عالم بر حق را شناسايى كنند و به پيروى از او بپردازند. از طرفى ديگر نيز عالم مغرض را شناسايى و از او دورى نمايند.